تری پلی فسفات سدیم (STPP) یک ترکیب شیمیایی است که به طور گسترده در تولید محصولات پاک کننده و نگهدارنده استفاده می شود. تری پلی فسفات سدیم در صنایع مقوا، کاغذ، پارچه، رنگ و خمیر دندان استفاده می شود و به نام های پنتا سدیم تری فسفات، پنتا سدیم تری پلی فسفات یا سدیم تری فسفات نیز شناخته می شود.
STPP یک شوینده عالی است که به طور گسترده در تولید مواد شوینده استفاده می شود. این ماده به عنوان یک عامل کیلیت از تولید نمک های نامحلول در هنگام شستشو جلوگیری می کند و خاصیت پاک کنندگی ماده شوینده را افزایش می دهد. این ترکیب از جذب رطوبت توسط مواد شوینده جلوگیری می کند و به عبارتی بافت یکنواخت این ترکیبات را با خاصیت ضد کیک شدن حفظ می کند و با ایجاد بافر قلیایی و حفظ PH محلول در حدود 9.4 باعث آلودگی اسیدی می شود. به سرعت حذف شد
تری پلی فسفات سدیم یک باکتری کش است و استفاده از آن در ترکیب قرص های ظرفشویی، صابون ها و پودرهای لباسشویی می تواند به ضدعفونی ظروف و لباس ها کمک کند. از این ماده به عنوان نگهدارنده در مرغ، گوشت، غذاهای دریایی نیز استفاده می شود.
تری پلی فسفات سدیم چیست؟
STPP یک ترکیب معدنی جامد است که در طیف گسترده ای از محصولات از جمله شوینده های خانگی، مواد غذایی، مصالح ساختمانی و خوراک دام استفاده می شود. از این ماده در ترکیب پودر، مایع، ژل، قرص های شستشو استفاده می شود و با کاهش سختی آب ، سورفکتانت ها را به طور موثری عمل می کند.
تمام پودرهای لباسشویی امروزی حاوی 30 تا 50 درصد STPP هستند. این ترکیب برای کاهش سختی آب با تشکیل کمپلکس محلول با یون های کلسیم و منیزیم استفاده می شود. این ماده از نظر آلوتروپی به سه شکل تولید می شود که شامل موارد زیر می شود:
- فاز یک یا فاز ترمودینامیکی که در دمای بالا تولید می شود
- فاز دو یا فاز جنبشی که در دمای پایین تولید می شود و در دماهای بالا ناپایدار است.
- به صورت کریستالی با شش مولکول آب که حاصل ترکیب دو فاز مذکور با آب است.
قیمت خرید و فروش تری پلی فسفات سدیم
این ترکیب شیمیایی به صورت پودر نرم با توری بین 100 تا 200 و گرانول در بازار خرید و فروش می شود و سمیت آن بسیار ناچیز است. این ماده در دو گرید خوراکی و صنعتی تولید می شود. گرید خوراکی به عنوان نگهدارنده در صنایع تولید آبمیوه، صنایع کنسروسازی، صنایع لبنی و محصولات سویا و … استفاده می شود. در 100 درجه سانتیگراد به پیروفسفات و فسفات تبدیل می شود.
کل مصرف این ماده برای تولید مواد شوینده در اروپای غربی تقریباً 300000 تن تخمین زده می شود و تخمین زده می شود که 90-95 درصد از این ماده در اروپا استفاده می شود.
استفاده از تری پلی فسفات سدیم در صنایع غذایی
این ماده یک افزودنی غذایی است که حاوی سدیم معدنی و فسفات است و معمولاً در غذاهای فرآوری شده یافت می شود. این ماده به عنوان مایه خمیر در نان ها و کیک ها استفاده می شود و باعث افزایش حجم خمیر و حفظ شکل آن می شود.
فسفر یک ماده معدنی ضروری است که در غذاهایی مانند شیر، لوبیا، گوشت، ماهی، تخم مرغ، مرغ و آجیل یافت می شود. این نوع فسفر که به عنوان فسفر آلی شناخته می شود، برای سلامت استخوان، ترمیم سلولی، انقباض عضلانی و فرآیندهای حیاتی مورد نیاز است. اما فسفر معدنی موجود در افزودنی های غذایی مانند تری پلی فسفات سدیم این اثرات مفید را نخواهد داشت و تنها باعث کاهش اسیدیته غذاها، بهبود بافت غذاهای پخته شده و انواع گوشت می شود.
این ماده به همراه سایر ترکیبات فسفات سدیم به عنوان امولسیفایر در تولید پنیر کاربرد فراوانی دارد. پلی فسفات ها وقتی به پنیر اضافه می شوند، کلسیم را از ماتریکس کازئین جدا می کنند و همراه با رطوبت به ماتریکس متصل می شوند.
کاربردهای تری پلی فسفات سدیم
یک پاک کننده قوی
STPP در انواع محصولات تمیز کننده استفاده می شود و توانایی مواد شوینده مختلف را برای نفوذ بیشتر به الیاف لباس (و همچنین سایر سطوح و موادی که باید تمیز شوند) را بهبود می بخشد و به تولید کف و حباب کمک می کند. بنابراین اکثر کارخانه های شیمیایی از تری پلی فسفات سدیم به عنوان شوینده استفاده می کنند.
افزودنی غذایی
STPP همچنین ظاهر تازه ای به گوشت و غذاهای دریایی می دهد و در عین حال میزان فساد این غذاها را کاهش می دهد. این ماده شیمیایی به حفظ رنگ طبیعی گوشت و ماهی کمک می کند و بافت آنها را بهبود می بخشد. افزودن این ماده به فرآورده های گوشتی به بهبود ظرفیت نگهداری آب محصولات حیوانی و در نتیجه کاهش سرعت خشک شدن آنها کمک می کند.
سایر کاربردهای تری پلی فسفات سدیم (STPP)
از دیگر کاربردهای STPP می توان به پالایش نفت، متالورژی، کاربردهای معدنی و معدنی و تصفیه آب اشاره کرد. این ماده توانایی بافر PH را دارد، بنابراین می تواند با خنثی کردن اسیدیته، آب اسیدی را “نرم” کند که یکی از دلایل افزودن آن به مواد شوینده است
عوارض و خطرات تری پلی فسفات سدیم
همه انسان ها در معرض تری پلی فسفات سدیم مورد استفاده در مواد شوینده از طریق تماس پوستی، بلعیدن و استنشاق هستند که حدود 33 میکروگرم بر کیلوگرم در روز تخمین زده می شود. این ماده سمیت کمی دارد و در شرایط عادی حتی در تماس با پوست و چشم نیز حساسیت ایجاد نمی کند.
طبق اعلام FDA و اتحادیه اروپا، مصرف مقادیر کم این ماده برای انسان مضر نیست، اما از آنجایی که همه افراد در طول روز از فست فودها، گوشت های فرآوری شده و غذاهای آماده استفاده می کنند، در معرض میزان بالایی از این ماده قرار می گیرند. که ممکن است برای سلامتی خطرناک باشد.
دستگاه گوارش انسان حدود 40 تا 60 درصد فسفر آلی را جذب می کند، در حالی که 100 درصد فسفر معدنی موجود در کیک ها، نوشابه ها و گوشت های فرآوری شده را به طور کامل جذب می کند که می تواند برای سلامتی مضر باشد.
غلظت بالای فسفات سرم به عنوان پیش بینی کننده حوادث قلبی عروقی و مرگ و میر شناخته شده است. در حالی که فسفات به شکل آلی در بدن و غذا وجود دارد، اشکال غیر آلی فسفات مانند تری فسفات سدیم به راحتی جذب می شود و می تواند منجر به افزایش سطح فسفات سرم شود. نمک های آنیون پلی فسفات به دلیل قلیایی بودن پوست و غشاهای مخاطی را تحریک می کنند.
