گیاهانی که کبد و صفرا را تقویت میکنند عبارتند از:
خار مریم Silybum mariamm:
میوه‌های این گیاه حاوی ۳۰ درصد چربی و ۳۰ درصد پروتئین هستند. اما خاصیت حفاظت از کبد در این گیاه مربوط به فلاونولیگنان‌ها (۳-۲ %) است که به عنوان سیلیمارین شناخته می‌شود.
اثرات درمانی:
سیلیمارین دارای خاصیت سم زدایی در کبد است به این صورت که از ایجاد مسمومیت در کبد جلوگیری نموده و آن را تحریک به تولید سلول‌های جدید می‌کند.
در بررسی‌ها مشخص شده است که مصرف این گیاه سبب ایجاد بهبود قابل ملاحظه‌ای در کبد بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کبد که معمولا در اثر مصرف الکل ایجاد شده است می‌گردد.
مصرف دم کرده حاوی سیلیبینین نیز سبب کاهش احتمال مرگ در اثر مصرف قارچ سمی آمانیتا می‌گردد.
سیلیبین، سنتز پروتئین را در کبد تحریک و تشدید می‌نماید که این امر سبب بلوکه شدن مواد سمی حاصل از آمانیتین و دیگر مواد می‌گردد.
اثرات درمانی این گیاه در در مان اثرات سمی کبد و نیز سیزوزیس کبدی در مطالعات کنترل شده کلینیکی به اثبات رسیده است.
Silybum marianum خواص درمانی و کاربرد آن در طب سنتی ایران:
خواص درمانی: به عنوان اشتها آور –مقوی –تب برو جهت مداوای بیماری‌های کبد و طحال – یبوست‌های مزمن- رفه سنگ‌های صفراوی بکار می‌رود در استعمال خارجی اثر التیام دهنده دارد.
کاربرد آن در طب سنتی ایران:
داروپزشکان سنتی خارمریم را جهت پایین آوردن فشارخون –رفع سردرد- میگرن- درمان عدم ترشح صفرا و در موارد خستگی کار زیاد –اخلالات هضمی –فراخ شدن سیاه رگ‌ها مورد استفاده قرار داده اند.
۲-کاسنی Cichorium intybus:
عصاره این گیاه در موش‌های آزمایشگاهی اثرات صفرابری و ضد التهابی نشان دادند ارزش درمانی کاسنی به طور کامل مشخص نشده است، اما از اثرات درمانی مشخص آن خاصیت صفرابری ملایم در انسان است و به نظر می‌رسد که استفاده
سنتی از این دارو برای درمان اختلالات کبد و کیسه صفرا صحیح می‌باشد.
لاکتون‌های تلخ سبب ایجاد خاصیت تقویت کنندگی در کاسنی می‌گردند و اثرات درمانی اینولین در درمان رماتیسم و نقرس می‌باشد.
مصرف کاسنی به ندرت ممکن است در افراد حساس آلرژی پوستی ایجاد کند.
۳- زرشک Berberis vulgaris:
آلکالوئید‌های پروتوبربربن در ساختمان DNA وارد شده و تاثیر بازدارندگی روی آنزیم‌ها و گیرنده‌های عصبی مختلف دارند.
در پزشک سنتی مواد شیمیایی موجود در زرشک به عنوان تقویت کننده و محرک کبد مورد استفاده قرار می‌گرفته است این گیاه برای درمان پسوریازیس و دیگر ناراحتی‌های پوستی نیز مصرف می‌شود.
