دامی که صنایع برای «نصف جهان» پهن کردند/آلودگی‌ مانع بارشهای سیل‌آسای پاییزی در اصفهان

سرخط نیوز اصفهان-فاطمه کازرونی: در شرایطی که هواشناسی پیش بینی کرده بود، امسال شاهد بارشهای خوب و سیل آسای پاییزی در اصفهان باشیم، به عقیده کارشناسان، آلودگی بیش از حد هوا در نصف جهان جلوی تحقق این پیش بینی ها را گرفته است چراکه بنا بر یافته های علمی، آلودگی یکی از موانع بارش باران محسوب می شود، در حقیقت نوع سامانه های جوی بر فراز کشور، حکایت از بارشهای خوب دارد اما موضوع این است که بنا بر یافته های علمی، آلودگی می تواند موجب تغییر حتی در وزش باد، نوع تابش آفتاب، تغییر در الگوهای جوی و بارندگی شود.

در این ارتباط منصورشیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اظهار کرده است: پیش بینی‌های سازمان هواشناسی و گمانه‌زنی های وزارت نیرو در باره وقوع بارش‌های سیل آسا و زودهنگام در استان اصفهان به دلیل شرایط تغییرپذیر الگوهای جوی محقق نشده است.

وی با اشاره به اینکه ۹۸ درصد از تالاب بین المللی گاوخونی خشک است، افزود: اصفهان در تابستان امسال با ۵۳ روز هوای ناسالم به دلیل خیزش کانون‌های گرد و غبار مواجه بود.

وزارت نیرو به تامین منابع آبی پایدار توجه کند

شیشه فروش با بیان اینکه وزارت نیرو باید با توجه به شرایط خاص این خطه از لحاظ آلودگی هوا و شرایط کانون‌های گرد و غبار، نسبت به تامین پایدار منابع آب استان اصفهان اقدام کند، گفت: تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و جریان دائمی زاینده‌رود بسیار مهم است چراکه خشکی این رودخانه در آلودگی هوای استان اصفهان هم تاثیر جدی دارد.

در طول سالهای گذشته به ویژه در سه ماهه اخیر، متاسفانه با وجود درج گزارشهای متعدد از سوی برخی رسانه ها از جمله سرخط نیوز در ارتباط با نقش نخست صنایع در آلودگی هوای اصفهان، شاهد انکار این موضوع از سوی مسئولان بودیم اما خوشبختانه پیگیری های رسانه ای جواب داد و امسال هم سازمان حفاظت محیط زیست و هم مدیریت بحران استانداری اصفهان به شکل جداگانه اعلام کردند که صنایع بزرگ مانند ذوب آهن، پالایشگاه و حتی فولادمبارکه مانعی برای دورشدن اصفهان از آلودگی های مداوم هستند، در حقیقت برخلاف انکار مدیران این صنایع نه تنها، این صنعت هنوز سبز نیست بلکه قرار است بخش های آلاینده آن تا زمان تعمیر تعطیل شود.

در این ارتباط منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از محدود شدن فعالیت صنایع برای مقابله با آلودگی هوا خبر داد و اظهار کرد: این محدودیت شامل کارخانه‌های ذوب‌آهن و فولاد مبارکه می‌شود تا در روزهای آینده با کاهش فعالیت، بخش‌های مختلف مجموعه‌های خود را وارد فاز تعمیرات کنند.

وی افزود: نیروگاه شهید منتظری با ۳۵ درصد ظرفیت و نیروگاه اصفهان نیز با ۵۵ درصد ظرفیت و با استفاده از سوخت گاز فعالیت می‌کنند.

اینکه گزارشهای متعدد رسانه ای برخلاف اظهار نظر برخی افراد بی جواب نماند و مسئولان با پذیرش نتایج تحقیقات سال گذشته، یافتن دلیل آلودگی اصفهان را به داده های جدید موکول نکردند خوشحال کننده است اما اینکه اجرای قاطع و جدی مصوبات کارگروه های آلودگی از جمله محدودیت تعطیلی صنایع به یقین بازهم نیازمند پیگیری همگانی به ویژه توسط مسئولان و رسانه ها است.

هیچ کس منکر تاثیر صنایع بر توسعه اقتصادی کشور نیست اما طبیعتا بارگذاری همه صنایع دریک نقطه محدود، به صرف وجود رودخانه ای که همیشه خشک است و در اقلیمی که توان پذیرش این همه صنعت و قدرت خودپالایی در برابر آلاینده ها را ندارد درست نیست

در این ارتباط مجید لایقی کارشناس محیط زیست به سرخط نیوز می گوید: هیچ کس منکر تاثیر صنایع بر توسعه اقتصادی کشور نیست اما طبیعتا بارگذاری همه صنایع دریک نقطه محدود، به صرف وجود رودخانه ای که همیشه خشک است و در اقلیمی که توان پذیرش این همه صنعت و قدرت خودپالایی در برابر آلاینده ها را ندارد درست نیست.

سودآوری صرف، توجیهی برای توسعه صنعتی نخواهد بود

وی افزود: ما معتقدیم سلامتی مردم و منابع انسانی در اولویت قرار دارد، از سویی صنایع باید این موضوع را فرا بگیرند که همانند همه کشورهای دنیا، تنها سودآوری توجیهی برای توسعه صنعتی نخواهد بود و ما باید همان میزان که برای توسعه صنعت بودجه صرف می شود برای حرکت به سمت صنعت سبز بودجه خرج کنیم.

این کارشناس محیط زیست تاکید کرد: این در حالی است که مدیرکل محیط زیست استان اصفهان حرکت صنایع به ویژه ذوب آهن اصفهان را به این سمت و سو بسیار کند توصیف کرده است، متاسفانه برخی صنایع برای توجیه مسئله هزینه حرکت به سمت صنعت سبز را سرسام آور عنوان کرده اند و این در حالی است که هزینه های درمانی بسیار بیشتر از این موارد است.

وی گفت: باید توجه کنیم که برای بسیاری از بیماری های عصبی متاثر از آلودگی هوا مانند آسم، ام اس و غیره درمان قطعی وجود ندارد و این در حالی است که اصفهان به دلیل حجم آلودگی های متعدد به قطب بیمارهای مرتبط با اعصاب تبدیل شده است.

آیا آلودگی از نظر علمی بر بارشهای جوی موثر است؟!

و اما تاثیر آلودگی بر کاهش بارندگی در اصفهان مقوله ای است که برخی مسئولان هنوز آن را نپذیرفته اند و این در حالی است که هم کارشناسان محیط زیست بر آن تاکید کرده اند و هم سالهاست از نظر علمی به اثبات رسیده است.

متاسفانه در سالهای گذشته تماس های ما با برخی مسئولان و کارشناسان دانشگاهی در این ارتباط، آنها تنها عنوان کردند که تاثیر آلودگی بر عدم بارش نیازمند پژوهش است اما نکته جالب اینکه یک سرچ کوتاه در نت ما را به مقاله ای تحت عنوان «How air pollution affect water rainfall patterns» می رساند، در این مقاله که در «MEP» درج شده، «تاثیر آلودگی هوا بر الگوهای بارش» مورد بررسی قرار گرفته است.

مطابق این مقوله علمی «آلودگی می تواند برالگوهای جوی، شدت بادهای موسمی و بر چرخه بارش تاثیرگذار باشد چرا که از یک سو ذرات معلق در جو می توانند میزان تابش خورشیدی که به سطح زمین می رسد را کاهش دهند و از سوی دیگر بر سرعت تبخیر آب و حرکت آن به سمت جو تأثیرگذار باشند، آلودگی همچنین بر شکل گیری ابرها و ظرفیت حمل قطره های باران توسط آنها تأثیر می گذارند.»

به گفته شیشه فروش خواسته بحق این استان از وزارت نیرو، تامین حقابه‌های زاینده رود، تالاب گاوخونی و کشاورزی استان است که تامین آنها تاثیر زیادی در کاهش آلودگی هوا به دنبال خواهد داشت

در این مقاله عنوان شده است که «مطابق تحقیقات انجام شده تغییرات جوی و شدت و توزیع بارندگی در هند و چین با آلودگی ذرات معلق مرتبط بوده است؛ ذرات معلق همچنین بر مسیر و شدت بادهای موسمی در آسیا تأثیر نهاده و خشکسالی را در چین، آمریکای شمالی و آسیای جنوبی تشدید کرده است ضمن اینکه آلودگی اروپا و آمریکای شمالی بر بارندگی و خشکسالی در ساحل تأثیر می گذارد.»

«از سویی به نظر می رسد این اثرات با تنوع زیست محیطی عمومی تر ترکیب می شوند اما تأثیر آنها بر کشاورزی، منابع آبی و تنوع زیستی قابل توجه است.»

خشکی زاینده رود و آلودگی، مهم ترین عوامل عدم بارش باران در اصفهان

بر اساس مطالب عنوان شده به نظر نمی رسد مطابق برخی گفته ها، تحقیق در زمینه تاثیر آلودگی به ویژه آلایندگی ها صنعتی بر بارش باران نیازمند بودجه و صرف سالها زمان باشد!، بنابراین بهانه ای باقی نمی ماند تا با یک جمع بندی ساده به عوامل عدم بارش در اصفهان دست پیدا کنیم که رد یک چرخه محیط زیستی ساده به یکدیگر مرتبط هستند؛ از خشکی زاینده رود که به عنوان یک عامل دو طرفه از یک سو مطابق اصل ساده علوم سوم دبستانی، موجب کاهش بارندگی است و از سوی دیگر در آلودگی هوای اصفهان تاثیر دارد و همچنین تاثیر آلودگی در عدم بارش باران که با ترجمه بخشی از مقاله مورد نظر از آن مطلع شدیم و البته مسئولان و افراد علاقه مند به موضوع، اطلاعات بیشتر در این ارتباط را می توانند از طریق لینک https://mepwatergroup.eu/how-air-pollution-affect-water-rainfall- patterns دنبال کنند.

ما اکنون در حالی وارد زمستان می‌شویم که ۹۸ درصد مساحت استان اصفهان درگیر خشکسالی است؛ به گفته شیشه‌فروش امروز کلانشهر اصفهان با شرایط آلودگی هوا درگیر است و حدود یک ماه و نیم ماه شرایط سکون و پایدار جوی، وارونگی دما و خیزش کانون‌های گرد و غبار و جریان نداشتن آب رودخانه زاینده‌رود شرایطی را در این منطقه ایجاد کرده که نفس کشیدن هم در این شرایط بسیار دشوار شده است.

به گفته وی خواسته بحق این استان از وزارت نیرو، تامین حقابه‌های زاینده رود، تالاب گاوخونی و کشاورزی استان است که تامین آنها تاثیر زیادی در کاهش آلودگی هوا به دنبال خواهد داشت.

پژوهش و ترجمه مقاله از فاطمه کازرونی

46