شکایت از ضرب و شتم همسر چگونه است؟

امروزه یکی از مهم‌ترین دلایل طلاق بعد از اعتیاد، بدرفتاری و ضرب و شتم زوجه توسط همسرش است. ضرب و شتم زن علاوه بر  آن‌که آسیب جدی به روح و روان زن وارد می‌کند، شرایط را برای ادامه زندگی مشترک به خطر می‌اندازد. به همین جهت قانون‌گذار یکی از شروط دوازده‌گانه شرط ضمن العقد را به ضرب و شتم توسط شوهر اختصاص داده که منجر به عسر و هرج زن می‌شود و در صورت اثبات، زن پیدا می‌کند.مسلما ، طلاق از طرف مرد یا زن با کمک وکیل طلاق به نتیجه بهتری خواهد رسید. برای دریافت مشاوره از وکیل طلاق vakilazma کمک بگیرید.

عواقب کیفری و حقوقی ضرب و شتم خانم به دست شوهر

طبق قانون ضرب و شتم چه خفیف باشد و چه شدید، ولو توسط زن یا شوهر انجام گیرد جرم است و برای آن مجازات تعیین شده است. درصورتی که زن از ضرب و شتم توسط شوهرش شکایت کند، عواقب کیفری و حقوقی زیر را به دنبال خواهد داشت:

• قصاص؛ درصورت ایراد جراحت به اعضای بدن و درصورت تقاضای مجنی‌علیه (آسیب دیده) یا ولی او و فراهم بودن شرایط قصاص، مرتکب تحت شرایط مندرج در قانون باید قصاص شود.
• دیه؛ در جنایت غیرعمدی بر اعضا و جنایت عمدی که قصاص ندارد یا قصاص در آن ممکن نیست یا بر دیه توافق شده است، حکم به پرداخت دیه داده خواهد شد.
• حبس؛ مطابق ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی، هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن و یا از کار افتادن عضوی از اعضاء بدن یا منتهی به مرضی دائمی ‌یا از دست دادن یا نقص یکی از منافع، حواس یا زوال عقل مجنی‌علیه گردد چنانچه قصاص امکان نداشته باشد و در صورتیکه اقدام وی موجب اخلال در نظم‌ و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب ‌به پرداخت دیه نیز محکوم خواهد شد.
  همچنین در صورتی که آسیب وارده منتهی به ضایعات فوق نشود و اسلحه به کار رفته نیز چاقو و امثال آن باشد مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس ‌محکوم خواهد شد.
• ایجاد حق طلاق برای زن؛ ضرب و شتم زن از مصادیق عسر و هرج است و در صورت اثبات برای زن حق طلاق ایجاد می‌کند.

مراحل طلاق از طریق اثبات ضرب و شتم توسط شوهر

یک باور غلط وجود دارد و آن اینست که صرف شکایت و گرفتن برگه پزشکی قانونی باعث اثبات ضرب و جرح توسط شوهر می‌شود. متاسفانه خانمی که از شوهر خود کتک خورده است، شکایت هم کرده و همان ابتدا به پزشکی قانونی مراجعه نموده و پزشکی قانونی هم ورود جراحات را تایید کرده است ولی خانم دیگر خیالش راحت می‌شود که همه چیز تمام شده و با ورود جراحات تایید شده، دیگر پرونده را ادامه نمی‌دهد و گمان می‌کند به صرف داشتن برگه‌های پزشکی قانونی می‌تواند از تمکین خودداری کند یا حق طلاق برای ایشان به‌وجود آمده است.

این درحالی است که اگر زوجه می‌خواهد از این حق قانونی استفاده کند باید پس از گرفتن برگه پزشکی قانونی، آن را ضمیمه پرونده کند و تا صدور حکم نهایی که ممکن است تا مرحله تجدید نظر هم ادامه پیدا کند، پرونده را در مرجع کیفری پیگیری کند.

در غیر این صورت حتی اگر نظر پزشکی قانونی بر وقوع جراحت هم باشد باز هم به خودی خود اثبات کننده چیزی نیست و به همین راحتی خانم حق قانونی خود را از دست می‌دهد. درحالی که با اثبات همان ضرب وشتم در مرجع کیفری تحت شرایطی می‌تواند به استناد به حکم صادره مبنی بر محکومیت شوهر به پرداخت دیه ولو مختصر، دعوی طلاق را مطرح نماید و یا در مواردی از الزام به تمکین توسط دادگاه معاف شود.

نکات حقوقی پس از لحظه ضرب و شتم

• بعد از درگیری لازم نیست با همان لباس کثیف و احیاناً پارگی‌های لباس به پزشکی قانونی بروید تا عمق فاجعه کشف شود! چرا که پزشکی قانونی بدون توجه به آنها صدمات و جراحات وارده را تشخیص و برای مرجع قضایی اعلام می‌دارد. آنچه که مبنای صدور نظریه کارشناسی در خصوص جراحات است، نوع جراحت و عمق آن است.
• برای صدور نظریه کارشناسی در خصوص صدمات ناشی از ضرب وشتم توسط پزشکی قانونی، ارائه معرفی‌نامه از مراجع قضایی و یا کلانتری الزامی است.
• با حفظ خونسردی از افرادی که آنجا هستند شماره تماسشان را تقاضا کنید که به شما بدهند، تا اگر بعداً نیاز به شاهد پیدا کردید به مشکل برنخورید.
• اگر همسرتان را شهود می‌شناسند و از وی می‌ترسند و یا رودربایستی دارند، و برای همین برای شهادت نمی‌آیند، برای حل این مشکل تقاضای بررسی و تحقیق محلی کنید که پس از قبول و صدور دستور توسط مقام قضایی، عموماً از کلانتری مربوطه ضابطین دادگستری برای تحقیق به محل وقوع جرم می‌آیند و تحقیق می‌کنند و مراتب خدمت دادگاه صورت‌جلسه می‌شود.
• حتماً ابتدا با 110 تماس بگیرید تا از واقعه درگیری گزارش تهیه کنند.
• دیده شده برخی اوقات پس از وقوع درگیری و در زمان اعلام شکایت، صرفاً شکایت ضرب و شتم مطرح می‌شود؛ در واقع برای مثال بعضی‌ها گمان می‌کنند پارگی لباس در زمان وقوع درگیری توسط فرد ضارب جرمی ندارد و از حقوق خود اطلاعی ندارند. این درحالی است که پاره کردن لباس توسط ضارب جرم تخریب دارد و مجازات آن یعنی مجازات تخریب شش ماه تا سه سال حبس است.

و یا طلاق یک طرفه از جمله مواردی است که در چنین شرایطی می‌بایست به آن توجه شود.

ضرب و شتم و عدم تمکین

ممکن است پس از وقوع درگیری میان زوج و زوجه، خانم پس از مراجعه به پزشکی قانونی منزل را ترک کند و شوهر بلافاصله دادخواست الزام به تمکین را مطرح نماید.

در اینجا لازم است بدانید از آنجایی که غرض قانون‌گذار در تشریع مقررات حاکم بر روابط خانوادگی، ایجاد محیط امن برای زوجین است، در صورت وجود جو آشفته و متزلزل در روابط زوجین، یا عدم امکان آماده سازی فضای امن و صمیمانه و در شرایطی که الزام به تمکین موجب تشدید بحران شود، دعوی الزام به تمکین زوج با حکم بطلان روبرو خواهد شد.

البته تحقق این امر منوط به این است که زوجه بلافاصله پس از ضرب و شتم زوج شکایت کیفری کند تا اماره‌ایی در دست داشته باشد. از طرفی صرف محکومیت زوج به ضرب و جرح، عامل موجهی برای عدم تمکین زوجه نیست. در واقع موارد اعلامی باید در حدی باشد که خوف جانی برای زوجه داشته باشد.

 روش اثبات ضرب و شتم توسط شوهر در دادگاه

از آنجایی که در رابطه با ضرب و شتم در صورت آسیب، پزشکی قانونی صرفاً میزان و شدت آن را مشخص می‌کند، لذا اثبات این امر که ایراد ضرب و شتم از ناحیه چه کسی رخ داده است برعهده مدعی، یعنی خانم است.

ازین‌رو مهمترین ادله اثبات ادعا ضرب و شتم توسط شوهر، شهادت شهود است. اما گاهی شهود به دلایل مختلف از شهادت در دادگاه خودداری می‌کنند. در چنین حالتی می‌توانید در راستای اثبات ادعای خود از سایر طرق اثبات، مانند قسامه (قسم دادن طرف شکایت)، امارات و تحقیق محلی استفاده کنید.

زمانی که زوجه دادخواست عسر و هرج به دلیل ضرب و شتم زوج بدهد، ولی شاهد‌ها در زمان مورد ادعای کتک‌کاری زوجه حضور نداشته باشند، به عنوان دلیل نمی‌تواند به آن اسناد کند ولی قاضی دادگاه به عنوان اماره و دلیل به آن گوش خواهد داد. از طرف دیگر نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که شهود زوجه نباید باعمال زور علیه زنان و کتک زدن آن‌ها در دعواهای خانوادگی مسئله‌ای است که همیشه مورد بحث بوده و به دلیل توان جسمی پایین‌تر زنان گاهی اوقات مورد ظلم و خشونت‌های بدنی واقع شده‌اند.

کشور ما ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و به دلیل پیشینه‌ی مردسالارانه‌ی حاکم بر فرهنگ و اجتماع ما ضرب و شتم همسر بسیار زیاد اتفاق می‌افتد و علت مراجعه به دادگاه‌های خانواده و مطرح نمودن دادخواست طلاق بسیاری از زوجین می‌باشد. در بعضی موارد حتی منجر به ورود آسیب جدی و یا حتی مرگ زوجه می‌شود. قانون‌گذار ما هم در قانون مدنی هم در قانون مجازات اسلامی موادی را درباره‌ی این موضوع مطرح کرده است و در ادامه‌ی مقاله ما به بررسی قوانین موجود در خصوص حکم کتک زدن زن می‌پردازیم.

آیا زوجه می‌تواند به دلیل ضرب و شتم تقاضای طلاق نماید؟

پاسخ به این سوال را می‌توانیم در مواد ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی پیدا کنیم که در این مواد قانونی دلایل درخواست طلاق از جانب زوجه مطرح شده است و در ماده‌ی ۱۱۳۰ قانون‌گذار بیان می‌دارد که در مواقعی که دوام زوجیت باعث عسر و حرج زن باشد، او می‌تواند با مراجعه به دادگاه  همراه با وکیل خانواده خوب تقاضای طلاق کند.

در صورتی که زوجه بتواند عسر و حرج را ثابت نماید زوج اجبار به طلاق دادن زوجه می‌شود و در صورتی که اجبار ممکن نباشد زوجه به اجازه‌ی حاکم شرع طلاق داده می‌شود. در تبصره‌ی همین ماده‌ی قانونی نیز یکی از دلایلی که موجب عسر و حرج زن می‌شود و از مصادیقی که باعث مشقت و سختی زندگی زوجه است را کتک زدن و ضرب و شتم زوجه توسط زوج مطرح نموده است و علاوه بر این هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد را هم از مصادیق می‌داند. حال باید ببینیم حکم کتک زدن زن چیست.

پس کتک زدن و یا ضرب و شتم زن می‌تواند از دلایلی باشد که به وسیله‌ی آن بتوان درخواست طلاق نمود لیکن باید بدانیم که صرف یک بار ضرب و شتم معمولاً توسط دادگاه‌ها دلیل کافی برای صادر نمودن حکم طلاق شمرده نمی‌شود و قضات معتقدند این عمل باید به صورت مستمر وجود داشته باشد. در این مورد داشتن گواهی پزشکی قانونی یا مراجعه به دادگاه و تقاضای دیه نیز می‌تواند از امارات مناسب جهت اثبات استمرار ضرب و شتم باشد.

البته بهتر است بدانید که رویه قضایی محاکم در خصوص استمرار داشتن ضرب و شتم متفاوت می‌باشد و برخی قضات معتقدند حتی صرف وجود خوف و ترس ضرر و زیان بدنی دلیل کافی برای عدم تمکین زوجه می‌باشد و بعضی از قضات دیگر اعتقاد دارند صرف اثبات یک بار ضرب و شتم بین زوج و زوجه که باعث به وجود آمدن خسارت بدنی جزئی شود  و یا حتی استمرار آن دلیلی برای ترس از تمکین نمی‌باشد و زوجه باید تمکین نماید.

در قانون مجازات اسلامی ایران نیز مواد متعددی در خصوص حکم کتک زدن زن مطرح شده است از جمله مواد ۵۶۷، ۷۱۵ و… که شامل دیه، حبس یا شلاق تعزیری می‌باشد. در مواقعی که زن مورد ضرب و شتم قرار گرفته است و زوج به صورت عمدی یا غیرعمدی با وارد کردن ضربه‌ و کتک زدن زوجه باعث ایجاد آسیب و خسارت بدنی از جمله تورم، ایجاد زخم، شکستگی و یا صدمه جدی و قطع عضو شده است.

زوجه باید هر چه سریع‌تر به پزشکی قانونی مراجعه نماید و درخواست صدور گواهی نماید و برای اثبات ادعای خود گواهی پزشکی قانونی را به دادگاه ارائه دهد و سپس درخواست پرداخت دیه و یا قصاص زوج را مطابق با مقررات قانون مجازات اسلامی و قانون مدنی نماید، زیرا گواهی پزشکی قانونی دلیل محکمی برای اثبات وجود ضرب و جرح می‌باشد و ممکن است بعد از مدتی از گذشتن اتفاق آثار آن از بین برود و قابل اثبات نباشد. در ادامه به ارائه‌ی راهکارهای بیشتر برای اثبات ادعای ضرب و شتم و ادله ی کافی برای جاری شدن حکم کتک زدن زن توسط زوجه می‌پردازیم.