چرا موسیقی ایران به اشعار پروین اعتصامی بی‌اعتنا بود؟

آیین رونمایی از آلبوم موسیقی «پروین»، به آهنگسازی محمدرضا علیقلی ـ آهنگساز ـ عصر چهارشنبه، ۲۴ اسفند ماه در حوزه هنری برگزار شد.

به گزارش سرخط نیوز، علی محمد مودب ـ شاعر و دستیار وزیر فرهنگ در امور شعر ـ در ابتدای این برنامه گفت: ساخت یک آلبوم موسیقی با اشعار پروین اعتصامی یک اتفاق گرانبها و ارجمند است. پروین شناخته شده‌ترین و مشهورترین بانوی شاعر ایرانی است. حال در حوزه‌های دیگر شعر ممکن است بانوانی برجسته باشند ولی آثار پروین از حیث به دست آوردن اقبال مخاطبان، نفوذ شعرش در بین لایه‌های اجتماع و بانوان شاعر ارزشمند است. شعر او در میزان اثرگذاری، به اشعار بزرگان ما پهلو می‌زند. کم نیست که در بین بانوان، از نظر به دست آوردن اقبال مخاطبان شاخص بود. ولی باید توجه داشت که این موفقیت‌ها بی‌جهت رخ نداده؛ زیرا اشعار او نمونه‌های شاخصی از قوت بیانی، روانی و فصاحت را ارائه کرده است.

او ادامه داد: یکی از ویژگی‌های پروین نگاه توحیدی او است که در شعرهای مختلفش مشخص است. بازتولید موسیقایی جهان پروین به دست یک هنرمند درجه یک موسیقی اتفاق ارزشمندی است. پروین به جز مسائل زیبایی شناسی، زبان و بیان، اهمیت ویژه‌ای در حکمت کار و نگاه ایرانی به مفاهیم دارد. او شعرهای بسیار شاخصی دارد که یکی از آنها کافی است تا جایگاه ویژه‌ای در ادبیات ایران داشته باشد.

مودب تصریح کرد: نگاه پروین به کار بسیار برای امروز ما پیام و حرف دارد و ارجمندی و منزلت کار در نگاه او بسیار ممتاز است. نظام آموزشی و اداری ما می‌تواند به این اشعار شاخص پروین رجوع کند تا پیام او را به حکیمانه‌ترین صورت دریابد و به کار گیرد. آفرینش هدفمند است و پروین این هدفمندی را در اشعار خود دارد. پروین اعتصامی در زمینه مسائل اجتماعی، عدالت خواهی و موضوعات مختلفی که انسان با آن درگیر است صحبت کرده است. او در حوزه‌های متعددی حرف برای گفتن دارد و شعر او پر از حکمت است. باید قدر پروین را بیشتر بدانیم. پروین در میان مخاطبان فارسی زبان جایگاه خود را دارد و بسیاری از اشعار او در ذهن مردم با اشعار شاعران بزرگ اشتباه گرفته می‌شود که این نشان دهنده جایگاه بالای اوست. 

همچنین میرعلیرضا میرعلینقی ـ پژوهشگر موسیقی ـ گفت: من وقتی با انتشار آلبومی با محوریت شعر پروین مواجه شدم، برایم غیرقابل باور بود؛ به علت اینکه اساسا به شعر پروین مطلقا بی‌اعتنایی شده است. مثلاً در دوره ۲۳ ساله برنامه «گلها» که سه دوره بوده و از آثار صدها شاعر مشهور و مهجور حداقل یک بیت کار شده است، هیچ چیزی از پروین نیست. با اینکه شعر پروین به لحاظ احاطه به کلیت ادب فارسی و از لحاظ محوریت اخلاق و حکمتی که شاعران فارسی به آن متعهد بوده‌اند، چیزی کم ندارد.

او ادامه داد: شعر پروین اساسا شعری است بی‌نیاز و بری از آن جریانی که موسوم به پیوند شعر و موسیقی در ادبیات آهنگین ایران است. شعر او نه سودا، نه تمایل و نه قابلیت تبدیل به تصنیف به شکل معمول را دارد. شعر او فاخر و مستقل است و خودش در خودش تعریف می‌شود. تلاش برای ساختن تصنیف کلاسیک و معمول از شعر پروین، معمولا تلاش مواجه با ناکامی بوده است. اما این کاری که آقای علیقلی ساخته شده است جزو بهترین آثاری خواهد بود که با زمینه فکری این شاعر ارجمند ساخته و پرداخته شده است. استاد علیقلی در این اثر جهان تازه‌ای را آفریده است. آهنگساز در اینجا موفق شده کار تازه‌ای داشته باشد که نه دنباله رو شعر باشد، نه در خدمت شعر و نه اینکه تنها ساز خود را بنوازد. استفاده به جا از کُر، رنگ آمیزی، تنوع ریتم همه جزو ویژگی‌های این اثر است.

امیرحسین سمیعی ـ آهنگساز و معاون هنری سازمان فرهنگی و هنری شهرداری ـ هم درباره علیقلی و آثارش گفت: آقای علیقلی آهنگسازی است که چهارچوب مدیریتی خود را به عنوان آهنگساز حفظ کرده است؛ مصداق این امر همانند برخی از خوانندگان یا نوازندگان است که راه و روش خود را در کارشان دارند و شکل ارائه و نواختن آنها کاراکتر و ویژگی خاصی دارد که این امر در حوزه‌های سولو و انفرادی بیشتر حس می‌شود. حال داشتن این ویژگی در آهنگسازی به خصوص در حوزه دراماتیک پیچیده‌تر و سخت‌تر است که بتوانیم وقتی کار آهنگسازی را از دور می‌شنویم تشخیص دهیم که کار کدام آهنگساز است. ولی همین امر یکی از نقاط برجسته آقای علیقلی است که بیش از ۴۰ سال است آن را حفظ کرده است.  

او ادامه داد: آقای علیقلی خاطره کودکی و نوجوانی ما را رقم زده است. می‌توانم به جدیت بگویم درک و دریافت ما از موضوع دفاع مقدس با کارهای ایشان گره خورده است. در حوزه دراماتیک در آثار ایشان یک روح عجیب و در هم تنیده‌ای با فرهنگ عام ما که بیش از حد ایرانی است، دیده می‌شود که البته خود را در سازبندی و ارکستراسیون نشان نمی‌دهد بلکه در ماهیت حقیقی این ویژگی را نشان می‌دهد؛ مانند موسیقی فیلم «شوق پرواز». در حوزه موسیقی فیلم و دراماتیک آهنگسازان زیادی نداریم، تنها یکسری اسم شاخص داریم ولی آهنگسازانی که از آهنگسازی وارد حوزه فیلم می‌شوند هنوز این حوزه را خیلی خوب درک نکرده اند و خودشان هم بر این امر تاکید دارند. ولی هنرمندی نظیر آقای علیقلی آثار بسیار برجسته‌ای در موسیقی فیلم ارائه کرده است که مختص به فیلم است. 

سمیعی خاطرنشان کرد: کُر خیلی خوب روی کارها نمی نشیند و دشواری خاصی برای شنونده دارد ولی آقای علیقلی چون تجربه خاصی در این زمینه دارد، می تواند به گونه ای کار را دربیاورد که چالشی برای شنونده ایجاد نمی کند. 

به گزارش سرخط نیوز، محمدرضا علیقلی که به علت کسالت نتوانسته بود در این مراسم حضور پیدا کند، در پیامی تصویری بیان کرد که از مرکز موسیقی حوزه هنری متشکر است که این فرصت را برای او فراهم کرد تا بتواند با بررسی اشعار پروین اعتصامی اثری موسیقایی خلق کند.

داریوش قانع، نوازنده نی هم طی سخنانی کوتاه گفت: در این اثر ریتم‌های بسیار خوبی به کار برده شده که مدام تغییر داده می‌شوند و شنونده را با ریتم‌هایی که به کار برده، تشنه نگه می‌دارد.  

میلاد عرفان پور ـ مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری ـ هم در انتها درباره ماجرای ساخته شدن آلبوم موسیقی «پروین»، به آهنگسازی محمدرضا علیقلی گفت: قصه ساخت آلبوم به دوسال پیش برمی‌گردد که توفیق داشتم روزی در خدمت آقای علیقلی بودم و در بین صحبت‌ها به اینجا رسیدیم که پیشنهاد دادم کاش یک اثر موسیقی خوب درباره پروین و شعرهای او داشته باشیم. آقای علیقلی هم بدون درنگ و مشتاقانه پیشنهاد را قبول کردند که از آن روز کار آغاز شد. گزیده‌ای از اشعار پروین را با محوریت کارهای توحیدی او انتخاب کردیم که کلیت کار یک دست باشد. نزدیک به یک سال ایشان عاشقانه و شبانه روز کار کردند و «پروین» به سرانجام رسید. ایشان از هنرمندانی است که بسیار جدی، حرفه‌ای و متعهدانه به مخاطب و هنر، کار می‌کند. همه اینها در کنار تواضع، جذبه، وقار و پشتکار کم نظیری که آقای علیقلی دارد، موجب خلق چنین آثاری می‌شود. ایشان می‌خواست اثر پروین نه تنها در بین دیگر آثار موسیقی که حتی در بین آثار خودش، متمایز باشد. 

انتهای پیام