کشاورزی حفاظتی مهم‌ترین راه مدیریت سرما در کشاورزی است

مسعود رفیعی در گفت‌وگو با سرخط نیوز بیان کرد: کشاورزی به مقوله تولید غذا می‌پردازد و چون با موجود زنده‌ای مانند گیاه و یک سیستم زنده در خاک سروکار دارد، خود به خود عوامل متعددی روی تولید تأثیر دارد.

وی ادامه داد: باید سعی کنیم عواملی مانند آب، عناصر غذایی، رقم مناسب و سایر عوامل که در تولید نقش دارند را فراهم کنیم، اما مخاطراتی در بخش کشاورزی وجود دارد که نیاز به مدیریت دارند.

رفیعی با اشاره به این‌که تغییر اقلیم چند سالی است که باعث شده تغییراتی در میزان تولید و مدیریت کشاورزی به وجود باید، عنوان کرد: این موضوع باعث شده نقاط حداقل و حداکثری ما تغییر کنند.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، بیان کرد: یک زمانی بارندگی شدید و سیل‌های کوچک داشتیم ولی الان بعضاً با سیل‌های شدید مواجه می‌شویم، قبلاً دمای ۵- درجه را داشتیم الان ممکن است دمای ۱۰- درجه یا گرمای بسیار شدید را داشته باشیم.

وی افزود: در شرایط تغییر اقلیم شرایط آب و هوایی بحرانی‌تر می‌شود که لازم است آن‌را مدیریت کنیم.

رفیعی با اشاره به این‌که یکی از مخاطرات تولید تنشی است که سرما و یخبندان بر گیاهان و زراعت وارد می‌کند، بیان کرد: سرما دو نوع است یکی انتقالی مانند توده هوای سردی که از سیبری به سمت جنوب می‌آید و چند استان را در بر می‌گیرد و سرمای فراگیری است که همه ما آن‌ را حس می‌کنیم که مدیریت آن مشکل است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان ادامه داد: نوع دیگر سرمای تشعشعی است که ما در روی زمین آن‌را حس نمی‌کنیم ولی به این شکل است که در یک منطقه کوچک و محدود زمانی که هوا صاف است و ابری در آسمان نیست زمین حرارت خود را از دست داده و باعث سرد شدن فوق العاده سطح زمین و یخ‌زدگی زراعت و گیاهی که کاشتیم می‌شود.

وی افزود: سرما در هر صورتی خسارتی به همراه دارد که میزان آن به نوع سرما بستگی دارد، ابتدا باید ببینیم درجه حرارت چه میزان کاهش پیدا کرده و چه مدت زمانی سرما در منطقه وجود دارد و در چه مرحله‌ای از رشد و نمو گیاه حادث می‌شود.

رفیعی ادامه داد: معمولاً سرمایی که در اوایل پاییز یا آخر بهار می‌آید به دلیل تحمل کمتر گیاه میزان خسارت بیشتر است، اگر گیاه در مرحله گل دهی در بهار باشد و دما پایین برود و مدت زمان آن نیز زیاد باشد خسارت سرما بیشتر خواهد بود.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان بیان کرد: تنش سرما و خشکی در کنار یکدیگر و دیگر مخاطراتی که در تولید وجود دارد واقعیتی است که در طبیعت وجود دارد و ما باید بتوانیم با تدابیر یک سری تصمیمات خاص این تنش وارده را مدیریت کرده و از خسارت سرما بکاهیم.

وی با اشاره به این‌که یکی‌از مهم‌ترین راه‌کارهای مدیریتی تنش سرما رعایت تاریخ کاشت است، بیان کرد: اگر ما در پاییز گیاهان را خیلی زود بکاریم در زراعت آبی باعث می‌شود گیاه رشد زیادی داشته و در زمان سرمای آذرماه خسارت بیشتری ببیند، چون وقتی رشد گیاه زیاد باشد آب موجود در ساقه‌های آن نیز بیشتر است و در صورت برودت دما باعث یخ‌زدگی گیاه می‌شود.

رفیعی افزود: اگر گیاه را دیر بکاریم زمانی که سرما حادث می شود و گیاه ما در اوایل رشد باشد باز هم خسارت سرما زیاد است، درحالی که اگر تاریخ کاشت ما مناسب باشد خسارت سرما کمتر خواهد بود و تحمل گیاه بالا می‌رود.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان با اشاره به این‌که گیاهانی مانند گندم مقاومت به سرمای بیشتری دارند، عنوان کرد: در زراعت دیم توصیه ما این است که قبل از بارندگی‌های پاییزه در آبان ماه کشت انجام شود که هنگام آذرماه با موضع سرما گیاه در مرحله سبز شدن باشد، اگر ما گیاه گندم یا جو دیم را قبل از بارندگی‌ها بکاریم به راحتی جوانه زده و رشد می‌کند و زمانی‌که سرما می‌رسد مقاومت آن بیشتر می‌شود، لذا رعایت تاریخ کاشت بسیار مهم است.

وی افزود: یکی دیگر از راهکارهای مهم انتخاب و کِشت رقم مناسب است، اگر ما رقمی مناسب از هر نوع گیاه و دیگر گیاهان را که مخصوص کشت پاییزه هستند بکاریم خود به خود تحمل سرمای بیشتری نسبت به ارقام بهاره و بینابینی دارند.

رفیعی با اشاره به این‌که ازجمله راهکارهای مدیریت سرما کشاورزی حفاظتی است، بیان کرد: زمین را شخم نزنیم، چراکه بر اثر این کار تراکم خاک کم شده و گرما را در خود کمتر نگه می‌دارد و باعث خسارت بیشتر می‌شود.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان تأکید کرد: در مورد زراعت دیم کشاورزی حفاظتی یعنی کشت مستقیم، تاریخ کاشت و رقم مناسب را پیشنهاد می‌کنیم.

وی با اشاره به این‌که مصرف کود فسفاته به اندازه کافی باعث می‌شود مقاومت گیاه بالاتر برود، بیان کرد: اگر زمین ما عاری از علف هرز باشد اما کاه و کلش داشته باشد می‌تواند مقاومت در برابر سرما را افزایش بدهد.

رفیعی تصریح کرد: در رابطه با زراعت آبی تاریخ کاشت مهم است اما اگر در طول زمستان یا اواخر آن هواشناسی اعلام کرد که خطر سرمازدگی یا یخبندان وجود دارد در صورتی که آب وجود داشته باشد آبیاری یکی از راه‌های مهم برای مدیریت کنترل سرما و کاهش خسارت آن است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان افزود: اگر در زمان بروز سرما زمین را آبیاری کنیم آب در حال انجماد گرمای زیادی را از دست داده و باعث می‌شود خسارت‌ها کمتر شود به شرطی که آب یخ نزند.

وی عنوان کرد: اگر توصیه‌ها را با توجه به اقلیم هر منطقه درست و براساس یافته‌های تحقیقاتی و اقلیم منطقه در نظر بگیریم باعث می‌شود مدیریت مؤثری روی تنش سرما و یخبندان داشته و خسارت این حوادث طبیعی را به حداقل برسانیم.

رفیعی بیان کرد: ارقامی که در مراکز و مؤسسات تحقیقاتی به صورت اصلاح شده تولید و در میان کشاورزی توزیع می‌شوند، متناسب با هر منطقه‌ای بوده راهکار مهمی برای کاهش خسارت سرماست.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان اضافه کرد: مواد شیمیایی که بتواند به صورت مؤثر خسارت سرما را متوقف کند وجود ندارد و تنها راه این است که براساس شناخت کامل از اقلیم منطقه وقوع سرماهایی که در آمار دراز مدت در اختیار داریم بتوانیم تاریخ کاشت مناسب را تعیین کنیم.

وی عنوان کرد: اگر یخبندان و سرما باعث شد خاک یخ بزند و گیاه در بیرون از آن قرار بگیرد در برخی از مزارع ممکن است با اتمام سرما یک گله گوسفند را در مزرعه به صورت سریع حرکت داد که خاک را فشرده کند تا بعد از اتمام سرما امکان رشد دوباره گیاه وجود داشته باشد.

رفیعی افزود: معمولاً تغییر رنگ برگ‌ها از علائم خسارت سرما و یخبندان است، در گندم زمانی‌که خوشه را مشاهده می‌کنیم و بخشی از آن سفید شده و دانه نگرفته نشان دهنده این است در زمان سنبله بودن گیاه سرما وجود داشته است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان خطاب به کشاورزان گفت: اگر رقم اصلاح شده بذر و کودهای شیمیایی را با هزینه بیشتر تهیه می‌کنید این را بدانید که روی افزایش تحمل به تنش‌های مختلف ازجمله سرما تأثیر دارد و در زمان برداشت درآمد را افزایش می‌دهد.

وی افزود: توصیه ما بر استفاده از کشاورزی حفاظتی، کشت مستقیم، رعایت تناوب زراعی و مدیریت بقایای گیاهی است که هم هزینه کاشت را پایین ببرد و هم خسارت سرما را به حداقل برساند.

انتهای پیام