قانون لباس کار چیست؟ + حق لباس در قانون کار
قانون کار ایران دربردارنده مقررات و ضوابط مهم در رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما است. یکی از موضوعات مهم در حقوق کار، موضوع قانون لباس کار است که به موضوع لباس کار کارگر در محیط کارگاه می‌پردازد. در این مطلب به سراغ قانون لباس کار کارگر رفته‌ایم و مستندات قانونی مسئولیت تامین لباس کار کارگر و به عبارت دیگر حق لباس ایمنی در قانون کار را بررسی کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
منظور از لباس کار کارگر چیست؟
پیش از ورود به بحث ابتدا لازم است تا مفهوم لباس کار کارگر و جلیقه ایمنی تشریح شود. به طور عرفی لباس کار کارگر شامل لباس و تجهیزاتی است که برای ایمنی کارگر در محیط کار تهیه می‌شود. از این رو، لباس کار در کارگاه‌های مختلف می‌تواند شامل شلوار و بالاپوش مخصوص، کلاه ایمنی، کفش مخصوص، گوشی حفاظتی، انواع طناب و کابین، عینک و محافظ چشم، سپرهای محافظ صورت، فیلتر جوشکاری، ماسک صورت، فیلترهای گازی، سرپنجه، پیش‌بند، دستکش و بازوبند حفاظتی و غیره باشد.
مسئولیت تامین لباس کار کارگر بر عهده کیست؟
یکی از سوالات مهم در حوزه قانون لباس کار این است که اصولا مسئولیت تامین لباس کار کارگر با کارفرما یا کارفرما است؟
در پاسخ باید به سراغ متون قانونی رفت و احکام مندرج در مقررات را استخراج کرد. در خصوص لباس کار کارگر، آیین نامه وسایل حفاظت فردی که توسط اداره کل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تدوین شده است، مرجع اصلی به حساب می‌آید.
ماده ۲ این آیین نامه بیان می‌دارد:
کارفرما مکلف است وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع و محیط کار و مخاطرات احتمالی را به تعداد کافی تهیه و به صورت رایگان در اختیار کارگران قرار دهد. بنابراین قانون لباس کار این است که کارفرما لباس کار کارگر را متناسب با نوع کار وی به او بدهد و از این جهت مسئولیت قانونی دارد.
در ضمن، کارفرما مکلف است تا آموزش مورد نیاز برای استفاده از تجهیزات و لباس کار کارگر را نیز به او ارائه کند. این موضوع می‌تواند در قرارداد کار نیز مورد تاکید مجدد قرار بگیرد.
قانونا چند دست لباس باید در اختیار کارگر قرار بگیرد؟
حال که متوجه شدیم مسئولیت تهیه لباس کار کاگر با کارفرما است، موضوع مهم دیگر این است که کارفرما موظف است در طول سال چند دست لباس به کارگر بدهد؟ مطابق ماده ۶۱ آیین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاه‌ها، کارفرما موظف است در هر سال دو دست لباس کار به طور رایگان در اختیار کارگر بگذارد.
کیفیت لباس نیز باید به گونه‌ای باشد که کارگر بتواند به راحتی وظایف شغلی خود را انجام دهد و از نظر ایمنی نیز تامین باشد.
آیا کارمندان اداری کارگاه هم مشمول دریافت لباس کار هستند؟
تصور اولیه این است که قانون لباس کار در خصوص کارگران بخش فنی و عملیاتی کارگاه معنا دارد. اما باید توجه داشت که الزام به تحویل لباس کار کارگر یا به عبارت دیگر حق لباس در قانون کار به کلیه کارگران مشمول قانون کار وجود دارد. به همین خاطر تقاوتی ندارد کارگران کارگاه در کدام بخش مشغول به فعالیت هستند. در هر حال، کارفرما وظیفه دارد دو دست لباس در سال در اختیار آن‌ها بگذارد.
آیا می‌توان به جای لباس کار، قیمت آن را به کارگر پرداخت؟
برخی کارفرماها تمایل دارند به جای تهیه لباس کار، مبلغ و پول آن را به کارگر پرداخت کنند. چنین موضوعی، منع خاصی ندارد اما باید توجه داشت که اگر کارفرما پول خرید لباس کار کارگر را به او پرداخت بایستی بر تهیه شدن لباس توسط کارگر نیز نظارت کند. در واقع این مبلغ باید صرفا برای خرید لباس کار توسط کارگر هزینه شود. به همین خاطر کارفرما موظف است پس از پرداخت مبلغ به کارگر، از وی درخواست خرید لباس تا زمان خاصی را داشته باشد و پس از تهیه لباس نیز کیفیت و ایمنی آن را بررسی و تایید کند.
اگر کارگر از لباس کار مخصوص استفاده نکند، چه می‌شود؟
گاهی ممکن است کارفرما به تعهدات قانون لباس کار کارگر عمل کند و لباس را تهیه و با آموزش لازم به کارگر ارائه کند اما کارگر در حین کار از لباس و تجهیزات تهیه شده استفاده نکند. قانونا، کارگران موظف هستند تا لباس کار و تجهیزات ایمنی تهیه شده را در حین کار استفاده کنند. اگر این عمل را انجام ندهند، کارفرما مسئولیتی ندارد و در صورت بروز حادثه، کارگر مسئول خواهد بود. همچنین اگر اختلافی ناشی از این موضوع به وجود آمد، طرفین باید به هیات‌های حل اختلافت کارگر و کارفرما مراجعه کنند.
نکاتی مهم درباره قوانین مربوط به لباس کار و تجهیزات ایمنی
- لباس کار و تجهیزات ایمنی حتماً بایستی متناسب با سختی و خطرات موجود در کارگاه تهیه شوند.
- کارفرمایان هنگام تهیه لباس کار و تجهیزات ایمنی حتماً بایستی سایز کارکنان را نیز در نظر داشته باشند. این موضوع به صورت دقیق در آیین‌نامه لباس کار تنظیم شده است.
- کارکنان و کارفرمایان حتماً بایستی به صورت دقیق با آیین‌نامه مربوط به لباس کار آشنا شده و شرایط مختلف استفاده از این لباس را در این آیین‌نامه مطالعه نمایند. کاربران می‌توانند برای اطلاع از موارد مربوط به این آیین‌نامه از خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار استفاده نمایند.
پاسخ پرسش‌های رایج درباره لباس کار از زبان وکیل پایه یک دادگستری
در این بخش از مقاله قصد داریم با کمک وکیل پایه یک دادگستری باتجربه و متبحر در قوانین مربوط به لباس کار و تجهیزات ایمنی، پرسش‌های رایج و معمول کاربران دراین‌باره را پاسخگو باشیم. دقت کنید که پاسخ‌های مندرج در این مقاله ممکن است بر اساس نوع پروژه و شرایط کارگاه کمی متفاوت باشد که برای اطلاع دقیق از موارد مربوط به کارگاه خود می‌توانید همین سؤالات را در خدمات مشاوره قانون کار از زبان وکیل پایه یک دادگستری بشنوید.
کارفرما در هرسال موظف به تهیه چند دست لباس و تجهیزات ایمنی برای کارکنان خود است؟
ماده ۶۱ آیین‌نامه حفاظت و بهداشت عمومی کارفرمای پروژه‌های مختلف را مکلف به تهیه حداقل دو دست لباس کامل و تجهیزات ایمنی برای کارکنان می‌نماید.
آیا کارفرما مکلف و موظف به تأمین لباس کار و تجهیزات ایمنی برای کارکنان و کارمندان بخش اداری کارگاه‌های اجرایی است؟
طبق قانون کار تأمین لباس ایمنی و تجهیزات مراقبتی برای تمام کارکنان به عهده کارفرما بوده و هیچ‌کسی از این امر مستثنی نمی‌شود.
آیا کارفرما می‌تواند به‌جای تهیه لباس و تجهیزات ایمنی، هزینه تأمین تجهیزات را در اختیار کارکنان قرار دهد؟
ماده ۶۱ آیین‌نامه حفاظت و بهداشت عمومی به بررسی این موضوع پرداخته و این امکان را برای کارفرما مجاز می‌داند. البته در همین بند قانونی اشاره شده است که کارفرما حتماً بایستی به تهیه تجهیزات توسط کارکنان نظارت داشته و از این بابت آن‌ها را الزام نماید.
کدام کارگاه‌ها مشمول استفاده اجباری از لباس کار و تجهیزات ایمنی و حفاظت فردی هستند؟
طبق قانون تمام کارگاه‌هایی که مشمول قانون کار باشند، موظف به اجرای قوانین مربوط به تهیه و استفاده از لباس کار و تجهیزات ایمنی خواهند بود. حتی کارگاه‌های خانوادگی هم از این امر مستثنا نیستند.
نوع لباس کار مربوط به هر کارگاه چگونه تعیین می‌شود؟
این پرسش یکی از سؤالات پرتکراری است که کارفرمایان محترم با آن روبرو هستند. به صورت تخصصی بررسی پاسخ این پرسش نیاز به استفاده از خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار و بررسی دقیق شرایط پروژه خواهد داشت. به صورت عمومی اما شورای عالی حفاظت فنی کارفرما را مکلف به شناسایی دقیق و خطرات موجود در کارگاه خود و تهیه لباس و تجهیزات ایمنی مطابق با این خطرات احتمالی نموده است.
آیا کارفرما درباره استفاده و یا عدم استفاده کارکنان از لباس کار و تجهیزات ایمنی تهیه شده وظیفه به گردن دارد؟
طبق قانون نظارت بر استفاده از تجهیزات ایمنی در محیط کارگاهی به عهده کارفرما بوده و حتماً بایستی وی کارکنان را به این امر الزام نماید. در صورت عدم تمکین هر یک از کارکنان وی می‌تواند مراتب را با مراجع ذیصلاح در جریان بگذارد.
آیا قانون کارکنان را نیز موظف به استفاده از لباس و تجهیزات ایمنی نموده است؟
ماده ۹۱ قانون کار به بررسی این موضوع پرداخته و تمام کارکنان و کارگران پروژه‌های مختلف را ملزم به استفاده از لباس کار و تجهیزات ایمنی نموده است. طبق ماده ۸۵ قانون کار نیز، درصورتی‌که کارفرما تمام وظایف و تعهدات خود را برای تهیه لباس و تجهیزات ایمنی انجام داده و حتی آموزش‌های لازم را نیز دراین‌باره را به کارکنان ارائه داده باشد، خسارت‌ها و آسیب‌های وارده به عهده خود کارگر بوده و وی دراین‌باره مسئولیتی نخواهد داشت.
تائید و یا عدم تائید لباس کار تهیه شده توسط کارفرما به عهده چه کسی است؟
این سؤال نیز یکی دیگر از پرسش‌های پرتکراری است که کارفرمایان با آن روبرو هستند. کارفرمایان در هنگام تهیه این تجهیزات حتماً بایستی از فروشگاه‌های مجاز و همچنین تجهیزات موردتائید وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت استفاده نمایند. تمام لباس‌ها و تجهیزات تولید شده و یا وارد شده برای این منظور قبل از عرضه به بازار توسط این سازمان‌ها بررسی و تائید می‌شود.
در انتها باید بدانید
در انتها هم کارگران و کارکنان محترم و هم کارفرمایان گرامی بایستی بدانند که استفاده از تجهیزات و لباس ایمنی در کارگاه‌های مختلف برای حفظ سلامتی خود این افراد بوده و درصورتی‌که از موارد قانونی مربوط به این تجهیزات پیروی نشود، در وهله اول خود این افراد هستند که با مشکلات و آسیب‌هایی روبرو خواهند شد.
همچنین این دسته از عزیزان می‌توانند برای رفع اختلافات پیش آمده درباره این موضوع نیز از خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار نزد وکیل پایه یک دادگستری استفاده نمایند. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه نیز می‌توانید سایر مقالات مربوط به این موضوع را از بخش دنبال کنید. در انتهای مقاله و در بخش نظرات نیز می‌توانید سؤالات و چالش‌های خود را با مشاورین با تجربه ما در میان گذاشته و پاسخ‌های خود را نیز جویا شوید.
منبع:
-
-
-
-
-
-
