بهترین کود کشاورزی، قرص جیبرلیک اسید و کود با کیفیت بال
قرص جیبرلین و کاربرد آن در کشاورزی
کود سه بیست و تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی، موادی آلی بوده که به طور مصنوعی (در خارج از گیاه) ساخته شده و در درون گیاه دارای فعالیت هورمونی می‌باشند و توانایی سرعت بخشیدن یا تضعیف رشد گیاهان را دارند. این هورمون‌ها که در گیاهان نیز به طور طبیعی تولید می‌شوند، هورمون یا فیتوهورمون نامیده می‌شوند.
تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی می‌توانند محرک زیستی یا ممانعت کننده زیستی بوده و حتی در غلظت‌های خیلی پایین قادر به تغییر در رشد و توسعه گیاه هستند. آنها به شش گروه شامل قرص جیبرلین، اکسین، جلبک دریایی، سیتوکینین، اتیلن و مهارکننده‌های رشد تقسیم‌بندی می‌شوند.
قرص جیبرلیک اسید در مطالعات صورت گرفته بر روی قارچ آسکومیست Gibberella fujikuroi در برنج کشف شدند. تعداد قرص جیبرلین در گیاهان می‌تواند به ۱۳۶ عدد برسد در حالی که تنها تعداد کمی از آنها دارای فعالیت بیولوژیکی هستند. بافت‌های جوان و در حال رشد مریستمی، سلول‌های انتهایی ریشه، میوه‌های جوان و دانه‌های در حال جوانه زدن، غنی از قرص جیبرلین می‌باشند.
نواحی عمده ساخته شدن قرص جیبرلین در گیاهان برگ‌های مریستمی، نوک ریشه، بذرهای در حال رشد می‌باشد و انتقال این هورمون در گیاهان کاملاً به طور آزاد و هم در آوند آبکش و هم در آوند چوبی روی می‌دهد. قرص جیبرلین گروه‌های مشخصی از هورمون‌های گیاهی هستند که بسیار به هم شبیه‌اند و فرمول اسید جیبرلیک GA یکی از بهترین و معروف‌ترین این گروه می‌باشد.
انواع مهم قرص جیبرلین:
- GA3
- GA4
- GA7
ماهیت شیمیایی قرص جیبرلین
قرص جیبرلین بوسیله پالک در سال 1965 به عنوان ترکیباتی با اسکلت انت جیبرلان شناخته شدند و در واقع دی ترپنهای حلقوی هستند که در نتیجه تراکم چهار واحد ایزوپرن بدست می‌آیند. قرص جیبرلین به شکل 19 و 20 اتم کربن ، منو ، دی و تری کربوکسیلیک غیر پیوسته وجود دارند. قرص جیبرلین بطور طبیعی در سه حالت یا شکل شیمیایی وجود دارند که دو نوع آنها از نظر شیمیایی مشخص شده است و سومی بطور فرضی معلوم گشته است. که عبارتند از:
- قرص جیبرلینی آزاد
- قرص جیبرلینی پیوسته
- قرص جیبرلینی محلول در آب
نحوه انتقال قرص جیبرلین
انتقال این هورمون کاملا آزادانه در آوندهای آبکشی و چوبی صورت می‌گیرد و تبادل بین این دو سیستم‌هادی ممکن است از طریق اشعه آوند چوبی و اشعه آوند آبکشی انجام گیرد.
انتقال قرص جیبرلین
انتقال قرص جیبرلین بطور غیر قطبی توسط آبکش و چوب صورت می‌گیرد. در نخود قرص جیبرلینی بکار برده شده به سرعت 5 سانتیمتر در ساعت حرکت می‌کند که این سرعت به سرعت متابولیتهای منتقل شده توسط آبکش مربوط است. قرص جیبرلین در شیره خام چند گیاه مو ، سیب و گوجه فرنگی یافت شده اند.
نقش قرص جیبرلین در گیاه
طویل شدن سلول‌ها پاشیدن قرص جیبرلین روی گیاه باعث افزایش طول ساقه می‌شود. طویل شدن ساقه در درجه اول نتیجه طویل شدن نواحی بین گره‌ها است هر چند تقسیم سلولی نیز تا حدودی ممکن است در این امر دخیل باشد.
گلدهی
بعضی درختان میوه فقط در روزهای بلند گل می‌دهند و بیشتر گونه‌ها هم تحت اثر قرص جیبرلین در روزهای کوتاه وادار به گلدهی می‌شوند.
پارتنوکاپی
قرص جیبرلین در بسیاری از میوه‌ها ایجاد میوه پارتنوکارپ (میوه بدون دانه) می‌کند.
طویل شدن ریشه
قرص جیبرلین در بعضی گونه‌های درختان میوه به طویل شدن ریشه کمک می‌کند.
رشد برگ
طول موجهای کوتاهی از نور قرمز در رشد برگ موثر است. قرص جیبرلین می‌تواند در رشد برگ جایگزین نور قرمز شود.
سبز کردن بذور
بذر برخی از گیاهان بعد از جذب آب برای اینکه سبز شود لازم است که قبلا در مقابل نور قرار گیرد قرص جیبرلین در آن مورد می‌تواند جایگزین نور قرمز قرار بگیرد و باعث سبز شدن بذور گردد.
اثرات قرص جیبرلین بر گیاهان زینتی:
- تحریـک تقـسیم سلولی و طویل شدن سلول
- تسریع رشد گیاه
- افزایش رشد میان‌گره ساقه
- افزایش رشد برگ
- افزایش قطر گیاه
- انگیزش گل (گلدهی زودهنگام در گیاهان دوساله)
- طویـل شـدن سـاقه
- گلدهی همزمان
- تحریک توسعه گل
- کوتاه کردن زمـان کاشـت تا گلدهی
- افزایش اندازه و تعداد گل
- تسهیل هیـدرولیز ترکیبات ذخیره‌ای در گیاه
- افزایش طول گل و ماندگاری آن
- حفـظ کلروفیل و رنگیزه‌های فتوسنتزی در گیاه و جلوگیری از زردی برگ‌ها
- افـزایش عمر مانـدگاری گلهای شاخه بریده
- دارای اثر ضد آبسزیک اسیدی و در نتیجه تاخیر در پیری گیاه
- تجمع پروتئین‌ها در گیاه و کاهش اثر سمیت فلزات سنگین
- تنظیم جذب و استفاده از نیتروژن
- تشدید غالبیت انتهایی در گیاهان
- طویل شدن و تشکیل ریشه‌ها
تحریک تقسیم سلولی و طویل شدن ساقه
هورمون جیبرلین باعث افزایش تکثیر سلولی می شود. تکثیر سلولی در گیاه یعنی افزایش تعداد برگ ها و همچنین در درختان یعنی ظهور جوانه های جدید و ظهور برگ های جدید می باشد.
گلدهی همزمان
تحریک گلدهی و گلدهی همزمان از دیگر مزایای هورمون جیبرلین است. به این صورت که در محصولاتی مانند گوجه فرنگی میتوان برای افزایش گلدهی استفاده کرد. جیبرلین همچنین باعث افزایش تعداد گل روی گیاه خیار نیز می شود. بهتر است از ترکیب جیبرلین به همراه با کودهای ریز مغذی استفاده کرد.
افزایش رشد برگ
در گیاهانی که رشد برگ آنها مدنظر است مانند انواع سبزیجات نیز میتوان از قرص جیبرلین استفاده کرد . استفاده از این قرص حداقل باید 20 تا 25 روز قبل از برداشت محصولات کشاورزی انجام شود.
کاربرد قرص جیبرلین در باغبانی
مهمترین کاربرد این هورمون برای افزایش میزان محصول انگور است.
- اگر هورمون پاشی قبل از عمل لقاح یعنی 10 روز قبل از ریزش گلبرگها صورت گیرد باعث از بین رفتن مادگی و تولید حبه‌های بدون هسته می‌شود. این عمل با ریزش تعدادی از حبه‌ها همراه است بنابراین در انگور یاقوتی که خوشه متراکم دارد باعث تنک شدن خوشه (ریزش گلهای خوشه) و بالا رفتن کیفیت محصول می‌شود چون حبه‌های باقی مانده فضای زیادی برای رشد دارند.
- افزایش محصول انگور زمانی است که هورمون پاشی بعد از انجام عمل لقاح و تشکیل حبه انجام می‌گیرد که باعث درشت شدن حبه‌ها می‌شود.
بزرگی و درشتی میوه
برای تولید میوه‌های درشت‌تر و بهتر و برای جلوگیری از ترک ناشی از باران در گیلاس از قرص جیبرلین سه هفته قبل از برداشت روی این محصول هورمون پاشی می‌شود.
کیفیت میوه
برای کیفیت میوه آلوده 5 – 4 هفته قبل از برداشت هورمون پاشی روی این میوه صورت می‌گیرد.
به عقب انداختن رسیدن میوه‌ها
میوه‌هایی مثل خرمالو که اگر پس از رسیدن چیده نشوند به سرعت نرم وفا سد می‌شوند و یا پرتقال و لیمو زمانی روی درخت می‌رسند که عرضه به بازار زیاد و قیمت پایین است. چنین میوه‌هایی را اگر موقعی هنوز سبز هستند یعنی حدود یکماه قبل از رسیدن با محولهایی از قرص جیبرلین محلول پاشی کنند در این صورت مدت نسبتا طولانی میوه سبز روی درخت باقی می‌ماند. در یکماه قبل از رسیدن با محلولهایی از قرص جیبرلین محلول پاشی دوباره به حلت سبز بر می‌گردند.
دیر برداشت کردن میوه‌ها
در مورد گیلاس سه هفته قبل از برداشت و برای گلابی چهار هفته قبل از برداشت محلول پاشی می‌کنند.
پا بلند کردن گیاهان پا کوتاه
برای انجام این کار از این هورمون استفاده می‌شود که با بلند شدن میان گره‌ها این امر ممکن است.
روش مصرف جیبرلین:
- هر یک عدد قرص در ۱۰۰ لیتر آب ( ابتدا قرص را در مقدار یک لیوان آب حل کرده و سپس محلول را در ۱۰۰ لیتر آب بریزید و هم بزنید و اسپری کنید)
- حتما تا ۲۴ ساعت بعد بارندگی نباشد.
- آب محلوپاشی نمکی و یا با ملاح و سختی بالا نباشد.
- قرص جیبرلیک هیچ خطری برای انسان و محیط زیست ندارد.
سایر کاربردها
- برای وادار کردن گیاهان روز بلند (گیاهانی که در روزهای بلند و طولانی گلدهی می‌کنند) به گلدهی در شرایط روز کوتاهی (گیاهانی که در روزهای کوتاه گلدهی می‌کنند) از این هورمون استفاده می‌شود.
- برای کاهش اثر ویروس زرد در میوه آلبالو 15-10 روز پس از ریزش گلبرگها استفاده می‌شود.
- برای اصلاح شکل و اندازه میوه سیب در زمان اولین ریزش گلبرگها استفاده می‌شود.
- برای افزایش تولید گل رز در خیار گلخانه‌ای از هورمون حیبرلین استفاده می‌کنند.
- برای افزایش جوانه زنی بذرهای سیب ، گلابی ، فندق ، گیلاس قبل از جوانه زنی از هورمون قرص جیبرلین استفاده می‌شود.
- قرص جیبرلین در انگور باعث افزایش اندازه حبه‌ها می‌شود و در سیب و گلابی باعث دراز شدن اندازه این میوه‌ها می‌شود.