بوته زعفران چه شکلی است؟
زعفران در دنیای کشاوزی به عنوان ادویه‌ای گران‌بها و طلای سرخ شناخته شده‌است. طی سالیان گذشته کشاورزانی که به کاشت زعفران مشغول بوده‌اند روش‌های زیادی را برای بهبود عملکرد و پرورش این گیاه امتحان کرده‌اند اما بیشتر آن‌ها بازدهی چشم‌گیری نداشته‌اند. کشاورزانی که کشت زعفران را به روش‌های سنتی انجام می‌دهند، برداشت‌هایی کمتر از آنچه که باید، تجربه می‌کنند؛ حتی برخی از آن‌ها ممکن است پرورش زعفران را چندان سودمند ندانند. بنظر شما آیا کاشت زعفران کم سود است یا روش کاشت کشاورزان سنتی اشتباه بوده است؟
ما در این مقاله از فروشگاه اینترنتی زعفران به سایت https://zaferanet.com قصد داریم آموزش جامع کاشت زعفران تا برداشت آن را بررسی کنیم و در نهایت یک تخمین از هزینه‌ها و درآمد از پرورش این گیاه را با هم مرور کنیم تا در نهایت به شما نشان دهیم ورود به بازار زعفران سودمند است یا خیر! با ما همراه باشید. جهت خرید زعفران درجه یک به آدرس https://zaferanet.com/buy-saffron مراجعه نمایید.
شرایط آب و هوایی برای کشت زعفران
قبل از آنکه به آموزش کاشت زعفران بپردازیم باید بررسی کنیم که آیا امکان کاشت زعفران در منطقه‌ی شما وجود دارد یا خیر؟ زعفران گیاه نیمه گرم سیری است و میتواند حداکثر دمای +۴۰ درجه در تابستان و -۴۰ درجه در زمستان را تحمل کند. این گیاه در مناطقی کشت می‌شود که دارای زمستان‌های سرد و همراه بارندگی است، چرا که در طول زمستان بارندگی‌های فصلی نیاز آبی این گیاه را برآورده میکند از طرف دیگر نباید در طول تابستان خاک مزرعه رطوبت بالایی داشته باشد و نیاز به تابستان‌های گرم و خشک دارد. بطور کل مناطقی که آب وهوای متعادل دارند برای کاشت زعفران مناسب هستند.
معرفی پیاز زعفران
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد کاشت زعفران، کشت چند ساله آن است؛ به این معنا که نیاز نیست هر سال برای کشت، پیاز زعفران تهیه کنید. از ویژگی‌های دیگر کاشت زعفران، قابلیت تکثیر پیاز زعفران را میتوان نام برد. در واقع اگر شما ۱ تن پیاز زعفران درسال اول بکارید بعد از هفت سال بطور میانگین ۵ برابر پیاز زعفران برداشت خواهید کرد.
بهترین پیاز برای کشت زعفران
چه پیاز زعفرانی بکاریم تا بهترین برداشت گل را داشته باشیم؟ این سوال بیشتر کشاورزان به هنگام است. پیاز زعفران در سه سایز ریز، متوسط و درشت در بازار بفروش می‌رسد. طبق توصیه‌ی مهندسان زعفرانت بهترین سایز برای کشت زعفران در سال اول پیاز ریز تا متوسط است چرا که با مراقبت و نگهداری، طی چند سال درشت خواهند شد و از وزن متوسط ۵ گرم به وزن ۱۰ تا ۱۵ گرم خواهند رسید.
ضد عفونی کردن پیاز زعفران قبل از کاشت
پیاز زعفران باید سالم و به دور از هر نوع آلودگی، کنه و قارچ باشد. به‌همین‌منظور قبل از انتقال به خاک باید آن را ضدعفونی کرد. در روش سنتی پیازهای زعفران را در مخزنی حاوی محلول ضد عفونی کننده قرار می‌دادند و بعد شروع به کشت آن می‌کردند؛ این روش دو مشکل اساسی دارد، اولا که زمان‌بر است و ثانیا از آنجایی که توصیه شده در فصل تابستان رطوبت به پیاز نرسد این روش توصیه نمی‌شود. در نهایت پیشنهاد ما آن است پیاز زعفرانی را خریداری کنید که در سال‌های قبل در دورهی کوددهی، ضدعفونی شده است.
روش های کاشت زعفران
کاشت زعفران از نظر متراژ محدودیتی ندارد! شما می‌توانید در یک گلدان یا سبد شروع به کشت زعفران کنید یا در یک زمین چند هکتاری چندین کیلو زعفران برداشت کنید. بطور کل سه روش برای کشت زعفران داریم که شامل موارد زیر می‌شود:
- کاشت زعفران در مزرعه: کپه‌ای، آرمانی
- کاشت زعفران در گلخانه: هیدروپونیک، ایروپونیک
- کاشت زعفران در منزل: گلدان، سبد، باغچه
در ادامه هر روش را به‌همراه نکات کلیدی و جزئی‌تر بررسی می‌کنیم.
کشت کپه‌ای یا چاله‌ای زعفران
کشت کپه‌ای زعفران یک روش قدیمی و سنتی است که در آن به وسیله‌ی بیل اقدام به حفر چاله‌هایی به عمق و عرض ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر می‌کنند سپس ۳ تا ۱۵ عدد پیازچه زعفران را در داخل هر چاله قرار داده و روی آن‌ها را با خاک می‌پوشانند و سطح زمین را مسطح می‌کنند. فاصله هر چاله با چاله بعدی را بین ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر در یک ردیف و با ردیف کناری ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند. اگر شما قصد دارید کاشت زعفران را در متراژ بالا انجام دهید کشت کپه‌ای به هیچ وجه توصیه نمی‌شود چرا که ریشه‌ی پیازها باهم در رقابت می‌افتند.
کشت آرمانی زعفران (کشت ردیفی)
کشت آرمانی زعفران مدرن‌ترین روش کشت زعفران است که در آن شیارهایی بصورت ردیفی با فاصله‌ی ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر با هم ایجاد می‌شوند. یکی از مزایایی که کاشت زعفران آرمانی دارد این است که زمان تکثیر پیاز زعفران و ریشه زایی، جذب عناصر داخل خاک برای گیاه راحت‌تر و بدون رقابت می‌شود. از دیگر مزایای کشت ردیفی زعفران میتوان به کاهش هزینه‌ی کود دهی و محلول پاشی ، برداشت راحت‌تر گل زعفران، افزایش راندمان مزرعه و کاهش هزینههای کارگری اشاره کرد.
کشت گلخانه‌ای زعفران
کشت زعفران بدون خاک یا همان گلخانه‌ای روشی است که در آن پیازهای زعفران را در محیط‌های گلخانه‌ای پرورش می‌دهند. به دو روش هیدروپونیک و ایروپونیک انجام‌پذیر است. در روش هیدروپونیک از کوکوپیت به عنوان جایگزین خاک استفاده می‌شود؛ این ماده نیاز پیاز زعفران به عناصر را از طریق کوددهی تامین میکند. روش دیگر ایروپونیک نام دارد که در آن آب از طریق رطوبت هوا تامین می‌شود و برای تامین عناصر، پیاز بعد از گلدهی به خاک برمی‌گردد تا از طریق خاک عناصر مورد نیازش تامین شود.
کشت گلخانه‌ای زعفران با توجه به شرایط خاص خود هزینههای زیادی دارد به همین علت از سمت مجموعه زعفرانت توصیه نمی‌شود.
کشت خانگی زعفران
کشت زعفران برای بسیاری از علاقه‌مندان به پرورش گل و گیاه بسیار لذت بخش است؛ بسیاری از کشاورزان موفق در حوزه‌ی زعفران پیش از ورود به مزرعه، کاشت خود را در باغ یا باغچه شروع کرده‌اند. برای کاشت زعفران در خانه‌های آپارتمانی می‌توانید از گلدان یا سبد استفاده کنید. روش را در مقاله‌ی دیگر بطور مفصل بررسی کرده‌ایم.
اگر بخواهید در باغ یا باغچه اینکار را انجام دهید تمام دستور‌العمل‌هایی که برای کشت خاکی توضیح داده‌ایم را انجام دهید. فقط توجه داشته باشید که نباید در فصل تابستان پیاز زعفران را آبیاری کنید.
جدول اطلاعات کشت زعفران
| روش کاشت | خاکی، گلخانه ای، خانگی |
| زمان کشت پیاز زعفران | تابستان |
| فصل گلدهی | پاییز |
| عمق کاشت | ۱۵ الی ۲۰ سانتی متر |
| دوره رشد پیاز زعفران | مهر تا اردیبهشت |
| نیاز آب | ۲ الی ۴ بار در سال |
| مناطق قابل کشت | مناطق دارای تابستان گرم‌وخشک و زمستان سردومرطوب |
| خصوصیات گیاهی | معطر ، خوراکی، دارویی، زنبور و گرده افشان جذب میکند |
آماده سازی خاک برای شروع کاشت
پیاز زعفران ۷ سال در خاک می‌ماند بهتر است قبل از آنکه سرمایه‌ی خود را به خاک بسپارید، از سلامت آن اطمینان حاصل کنید؛ بنابراین آگر تصور می‌کنید که ممکن است خاک یا زمین شما شور و یا بافت رسی و سفتی دارد، بهتر است آزمایش آب و خاک را انجام دهید. با آزمایش آب و خاک از املاح و عناصر موجود در خاک، نوع بافت خاک، شوری و pH آن آگاه خواهید شد و راحت‌تر برای کشت زعفران و برنامه‌ی کوددهی آماده خواهید شد.
بهترین نوع خاک برای زعفران، خاک لومی شنی است که از ۳۰ درصد شن و ۳۰ درصد رس و ۳۰ درصد ماسه تشکیل شده است؛ این خاک نباید شور باشد و درحالت ایده آل باید EC کمتر از ۴۰۰۰ داشته باشد.
قبل از کاشت پیاز زعفران در فصل تابستان، ابتدا باید زمین را شخم بزنید سپس کود گاوی پوسیده را به خاک اضافه کنید و در نهایت عملیات تسطیح خاک را انجام دهید.
سله شکنی مزرعه زعفران
بعد از آبیاری اول و قبل از گلدهی مزرعه باید زمین را سله شکنی کرد، به‌طوری که پیازچه‌ها صدمه نبینند بهترین وسیله برای سله شکنی تیلر کشاورزی با تیغه های افقی می‌باشد. این کار باعث می شود که گل‌ها به آسانی از خاک خارج شوند و کود حیوانی با خاک مخلوط شود و علف‌های هرز را که تازه روییده‌اند از بین بروند. در صورتی که سله شکنی زمین زعفران را انجام ندهید تیج‌های زعفران ناهماهنگ و بدون نظم از خاک بیرون می‌آیند. این اتفاق منجر به دشوار شدن فرایند برداشت و کاهش نسبی بازدهی مزرعه زعفران می‌شود.
فصل کاشت زعفران
بهترین از تیرماه تا اواخر شهریور است. در این زمان پیازها در خواب هستند و رطوبت خاک در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد. در مناطق نیمه‌گرمسیر تا اواسط مهر ماه و در مناطق گرمسیر تا پایان مهرماه نیز برای کشت زعفران فرصت دارید اما در مناطق سردسیر باید تا پایان شهریور کشت خود را انجام داده باشید.
نیاز آبی پیاز زعفران
زعفران گیاه کم‌آبی است اما در دورهی رشد، پیاز آن به رطوبت نیاز دارد. دورهی رشد پیاز زعفران شامل دو مرحله‌ی گلدهی در فصل پاییز و تکثیر پیاز زعفران در زمستان و بهار است. رطوبت لازم پیاز در این دوره از طریق بارندگی‌های فصلی تامین می‌شود. این مسئله بدان معنا نیست که مزرعه زعفران نیاز به آبیاری ندارد!
شما باید دو تا چهار مرحله در دوره رشد پیاز، مزرعه را آبیاری کنید. اولین مرحله مهر ماه است که قبل از گلدهی زعفران انجام می‌شود. دومین مرحله با هدف کوددهی بعد از برداشت گل از اواخر آبان تا اواسط آذر ماه انجام می‌شود؛ این مرحله به زاج آب معروف است. درصورتیکه میزان بارندگی در طول زمستان در یک دورهی بارش به پنجاه میلی‌متر نرسد باید مرحله سوم و چهارم آبیاری را در اسفند ماه و فروردین ماه انجام دهید.