در عمل جراحی شکستگی، بعد از جااندازی، استخوان ها چگونه بیحرکت میشوند؟
به نقل از بهترین جراح دست در ایران؛ تثبیت یا فیکس کردن شکستگی به معنی بیحرکت کردن آن بعد از جااندازی استخوان های شکسته شده است. استفاده از وسایل فلزی برای بیحرکت کردن استخوان بعد از جااندازی، یکی از بزرگترین موفقیت های جراحی ارتوپدی در قرن بیستم است. تا قبل از قرن گذشته تنها روش بیحرکت کردن استخوان ها استفاده از گچ گیری یا آتل بود ولی کشف آنتی بیوتیک ها با کم کردن احتمال عفونت موجب شد جراحان بتوانند مستقیما روی استخوان جراحی کرده و آنها را به توسط وسایل فلزی بیحرکت کنند.
از چه موادی برای ساختن پیچ و پلاک استفاده میشود؟
فلزاتی مانند استیل ضد زنگ و تیتانیم مواد مناسبی برای ساختن پیچ و پلاک به منظور بیحرکت کردن استخوان هستند. این فلزات قدرت خوبی دارند و با بدن سازگارند و بر اثر مواد داخل بدن دچار خوردگی نمیشوند. استیل استفاده شده در این وسایل معمولا آلیاژ مخصوصی از آهن است که مقادیری کروم، کبالت و مولیبدن دارد. بر خلاف عقیده معمول، جنس این وسایل از پلاتین نیست.
از این فلزات ابزارهای متنوعی به این منظور درست میکنند که متداول ترین آنها عبارتند از وایر یا سیم، پلاک، راد یا میله، پین، نیل یا میخ، پیچ و اکسترنال فیکساتور. به ابزارهای فلزی که جراح ارتوپد در درون بدن کار میگذارد ایمپلنت Implant میگویند. اینکه متخصص دست و شانه در اصفهان از کدامیک از این وسایل برای بیحرکت کردن یا فیکسیشن Fixation شکستگی استفاده کند بسته به محل و شکل شکستگی متفاوت است.
وایر Wire
وایر سیمی فلزی است که میتوان از آن به تنهایی یا همراه با وسایل دیگر برای بیحرکت کردن استخوان شکسته شده بعد از جااندازی استفاده کرد.
پین Pin
پین یک میله باریک فلزی مانند یک میله بافتنی یا یک سنجاق یا میخ بلند است که به قطرهایی از یک میلیمتر تا ۶ میلیمتر وجود دارد. با استفاده از پین میتوان دو استخوان شکسته شده را در کنار یکدیگر نگاه داشت. از این وسایل معمولا برای بیحرکت کردن استخوان های کوچک استفاده میشود. در بیشتر اوقات پین ها بعد از مدتی از بدن خارج میشوند.
پلاک Plate
پلاک ها یا پلیت ها صفحاتی فلزی با طول چند برابر عرض هستند که بر روی آنها سوراخ هایی برای ورود پیچ وجود دارد. پلاک ها به اشکال گوناگونی وجود دارند. پلاک به توسط پیچ به استخوان متصل میشود. پلاک هایی که بعد از شکستگی استخوان در اندام های فوقانی کارگذاشته میشوند معمولا تا آخر عمر در بدن میمانند و نیازی به خارج کردن ندارند مگر در موارد خاص ولی پلاک هایی که بعد از شکستگی استخوان در اندام های تحتانی گذاشته میشوند معمولا باید بعد از چند سال از بدن خارج شوند.
میخ یا نیل Nail
میخ داخل استخوانی یا نیل میله هایی هستند که برای بیحرکت کردن شکستگی در استخوان های بلند کاربرد دارند. استخوان های بلند بدن معمولا مانند لوله توخالی هستند و با گذاشتن این میله ها در کانال وسط این استخوان ها میتوان شکستگی های جااندازی شده را بیحرکت کرد. معمولا نیازی به خارج کردن این ایمپلنت ها از بدن چه در اندام فوقانی و یا تحتانی وجود ندارد.
پیچ Screw
پیچ ها متدول ترین ایمپلنت برای بیحرکت کردن استخوان ها بعد از جااندازی هستند. از پیچ میتوان به تنهایی یا همراه با پلیت یا نیل استفاده کرد.
شکستگی مچ دست
یکی از شکستگی های رایج در استخوان های بدن شکستگی مچ دست است ؛ که معمولا به علت سقوط روی مچ دست , آسیب های ورزشی و یا تصادف با وسایل نقلیه رخ می دهد ؛ تشخیص شکستگی مچ دست به علت شکستگی ظریف بودن استخوانچه های آن دشوار است در صورتی که درمان شکستگی مج دست به موقع صورت نگیرد می تواند موجب عواقب خطرناکی مانند بد جوش خوردن و بد شکلی فرم دست , آتروز و سفتی و یا آسیب به عصب را به دنبال داشته باشد . فوق تخصص کتف و شانه در اصفهان با خدمات جراحی رشد انگشت مادرزادی دست ها و پاها در خدمت شماست .
علایم شکستگی در مچ دست
- تورم و درد
- کبودی
- بدفرمی در ناحیه مچ دست
- دشواری در حرکت مچ یا انجام کار
- سردی یا گز گز در ناحیه دست
- خواب رفتن نوک انگشتان دست
نحوه تشخیص شکستگی مچ دست
- عکس برداری اشعه ایکس
- اسکن ( این روش برای پیدا کردن شکستگی نهفته مؤثر بوده و ممکن است در عکسبرداری اشعه ایکس شکستگی دیده نشود اما پزشک مشکوک به شکستگی باشد .)
- سی تی اسکن و ام آر آی (در رابطه با جزئیات شکستگی و آسیب دیدگی احتمالی رباط و تاندون ممکن است پزشک درخواست کند که بیماری سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی انجام دهد . )
انواع شکستگی در مچ دست
شکستگی کالیس :
در این نوع محل شکستگی در پایین ترین قسمت استخوان رادیوس است خط شکستگی تا سطح مفصلی مچ دو دست یکی دو سانتی متر فاصله دارد اما شکستگی می تواند چند تکه بوده یا خط شکستگی می تواند به درون سطح مفصل ادامه یابد در این نوع شکستگی بیمار هنگام زمین خوردن برای عدم آسیب رسیدن به سر و صورت دست خود را به جلو دراز کرده و کف دست نخستین جایی است که به زمین می خورد .
شسستگی اسمیت :
گاهی هنگام زمین خوردن فرد ضربه به پشت دست وارد می شوددر این حالت قطعه جا به جا شده به طرف جلو جا به جا می شود .
شکستگی استیلوئید :
هنگامی که برجستگی کناری پایین استخوان رادیوس در قسمت مچ دست شکسته شودشکستگی استیلوئید نام دارد این نوع بر اثر حرکت ناگهانی مچ دست به سمت خارج رخ می دهد .
شکستگی دررفتگی بارتون :
هنگامی که خط شکستگی به داخل سطح مفصل وارد و سپس کلیه استخوان های کف دست به همراه قطعه شکسته شده جا به جا شوددر رفتگی همراه با شکستگی رخ می دهد .
شکستگی صفحه رشد مچ دست :
اگر در کودکان شکستگی پایین استخوان رادیوس رخ دهد صفحه رشد مچ دست آسیب می بیند .
روش های درمانی شکستگی مچ دست
روش های غیر جراحی :
برای بهبود صحیح شکستگی مچ دست باید استخوان تا مدتی ثابت و بی حرکت نگهداشته شود برای این کار می توان از مچ بند یا آتل استفاده نمود .همچنین برای کاهش درد می توانید از داروهای مسکن مانند استامیونوفن , ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم استفاده کنید ؛ پس از باز کردن گچ به احتمال زیاد برای بازگرداندن تحرک و کاهش خشکی نیاز به انجام تمرینات باز توانی یا فیزیوتراپی خواهید داشت .
روش های جراحی :
اگر روش های فوق پاسخ گو نباشد و به رباط های مجاور آسیب وارد شده باشد ؛ شکستگی شدید بوده و یا شکستگی به داخل مفصل وارد شده باشند و یا اینکه شکستگی های متعدد رخ داده , شکستگی جا به جا شده یا تکه های شل شده وارد یک مفصل شوند؛ فرد نیاز به جراحی داشته باشد و لازم است برای حفظ موقعیت صحیح استخوان هادر دوران بهبودی از پیچ و پلاک کردن آنهاو یا پیوند استخوان استفاده شود .
طول درمان شکستگی در مچ دست
معمولا حدود یک هفته مچ دست را گچ می گیرندالبته گچ بسته به میزان و وخامت شکستگی ممکن است حدود 6 تا 8 هفته یا بیشتر نیاز باشد که مجدد دست گچ گرفته شود ؛ طول درمان به عوامل زیادی از جمله نوع شکستگی , سن , شغل , سلامتی کلی , سطح فعالیت و… بستگی دارد .
مراقبت های پس از باز کردن گچ یا عمل شکستگی در مچ دست
یکی از مهم ترین نکات پس از باز کردن گچ دست تغذیه است ؛ خوردن لبنیاتی مانند شیر , ماست , پنیر و دیگر مواد دارای کلسیم را فراموش نکنید همچنین آب قلم حیواناتی مانند گاو و گوسفند سرشار از کلسیم است , میوه ها و سبزی ها که دارای ویتامین c هستند می توانند به کلاژن سازی که پروتئینی مهم برای بهبود استخوان است کمک کند ؛ ممکن است پس از باز کردن گچ دست ناحیه شکستگی کمی ورم کرده باشدکه کاملا طبیعی است اما اگر بیش از حد طبیعی بود به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نمایید ؛
در صورتی که عمل شکستگی مچ دست را انجام داده اید مراقبت های بهداشتی پس از گذاشتن پین در مچ دست بسیار مهم است در ابتدا از فردی بخواهید دستهایش را به مدت 20 ثانیه با آب و صابون کاملا بشوید و با دستمال تمیز خشک نماید سپس یک حوله تمیز را زیر محل جراحی شده پهن کند و محلول نرمال سالین در ظرفی ریخته و با گوش پاک کن به تمام قسمت هایی که پین گذاشته شده بمالد این کار باید به قدری تکرار شود تا ترشحات خشک شده از پوست و پین جدا شود و هیچ زائده ای بین پین یا پوست خارجی نچسبیده باشد سپس با یک گوش پاک کن تمیز پوست اطراف پین کاملا خشک شوددر نهایت تمام پوست محل تماس با پین را به بتادین آغشته نموده و روی هر پین یک گاز استریل قرار دهید و روی آن را پانسمان کنید .