روابط رسمی دیپلماتیک بین دولت های ایران و در سال ۱۹۵۵ به دنبال افتتاح نمایندگی ایران در شهر در سال ۱۹۵۶ و سپس اعزام اولین رئیس هیئت کانادایی به تهران در سال ۱۹۵۹ برقرار شد. پس از برقراری این ارتباط، دو کشور توانستند پیشرفت های چشمگیری حاصل کنند و روابط تجاری بین ایران و کانادا با حضور هزار کارگران و پیمانکاران کانادایی در دهه ۱۹۷۰ در کشور ایران شکل گرفت.
سفارت کانادا در کشور ایران در طول دوره انقلاب اسلامی نیز همچنان به فعالیت خود ادامه داد. اما در سال ۱۹۸۰ به دنبال یک سری اتفاقات این سفارت در کشور ایران بسته شد. در پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۸۸ کانادا تیم بزرگی از ناظران نظامی را تحت دستور سازمان ملل برای کمک به نظارت بر آتش بس فرستاد. همین موضوع سبب شد که مجدداً با نام سفیر در سال ۱۹۹۰ در کشور ایران بازگشایی شود.
در طول دهه ۹۰ روابط تجاری بین کشور ایران و کشور کانادا گسترش زیادی پیدا کرد و ایران یکی از نمایندگان شرکت های تجاری کانادا در خاورمیانه شد. این موضوع تاثیر خوبی بر اقتصاد ایران و کانادا گذاشت. این دو کشور به صورت دیپلماتیک تا سپتامبر ۲۰۱۲ با یکدیگر ارتباط داشتند. ولی از سال ۲۰۱۲ به بعد طبق یکسری تصمیمات سیاسی سفارت کانادا در تهران و سفارت ایران در اتاوا بسته شدند.
از آن زمان تا کنون کشور ایتالیا به عنوان قدرت حفاظتی کانادا در ایران مشغول به کار می باشد. خوشبختانه کانادا تمایل خود را برای از سرگیری گفت و گوها با کشور ایران و امکان احیای تماس های دیپلماتیک اعلام کرده است. ولی هیچ گونه چهارچوب زمانی برای راه اندازی مجدد احتمالی سفارت کانادا در تهران یا سفارت تهران در اتاوا مشخص نشده است.
مقاله مرتبط: اخذ ویزای توریستی کانادا
کمک کنسولی ایران در ترکیه
متاسفانه هیچ دفتر دولتی مقیم کانادا در ایران وجود ندارد. در شهر آنکارا مسئولیت کنسولی ایران را بر عهده دارد.
چرا سفارت كانادا در تهران تعطيل شد؟
ديپلمات هاي كانادا در تهران 9 ماه پيش از بستن سفارت خود در ايران به مقام هاي ارشد وزارت خارجه اين كشور گزارش دادند كه مهمترين خطر براي سفارت ما، نه احتمال حمله تندروها، بلكه زلزله است.
تارنماي بي بي سي فارسي نوشت: شبكه تلويزيون ملي كانادا يكشنبه محتواي گزارش ديپلمات هاي كانادايي در تهران به مقام هاي ارشد وزارت خارجه كانادا در 23 و 24 بهمن سال 1390 را منتشر كرده كه نشان مي دهد بر خلاف گفته وزير خارجه كانادا هنگام بسته شدن سفارت كانادا در تهران از ديد آنها تهديد امنيتي ملموسي عليه ديپلمات ها و سفارتخانه شان وجود نداشته است.
اين گزارش حدود 9 ماه قبل از اقدام دولت كانادا به بستن سفارتخانه خود در ايران و تعطيل كردن سفارت ايران در اوتاوا تنظيم شده و در آن مهمترين خطر براي سفارت كانادا در تهران را نه احتمال حمله تندروها كه زلزله دانسته است.
جان بيرد وزير امور خارجه كانادا سال گذشته پس از اعلام بسته شدن سفارتخانه كشورش در تهران در گفت وگو با بي بي سي فارسي دليل اين تصميم را نگراني در مورد امنيت ديپلمات هاي كانادايي اعلام كرده بود.
دولت كانادا پيش از بستن كامل سفارت بخش ويزاي آن را در بهار سال 1391 تعطيل كرد و علت آن را كم كردن از هزينه ها عنوان كرد.
شبكه تلويزيوني سي بي سي گزارش داد كه بخش هايي زيادي از متن 8 صفحه اي اين گزارش نيز حذف شده است، اما سطور باقي مانده قسمت هايي از جزييات ديدار ديپلمات هاي ارشد كانادا و ايران در پي حمله به سفارت بريتانيا و ابراز نگراني طرف كانادايي از تكرار اين واقعه و اظهار تاسف طرف ايراني و اطمينان دهي محكم براي پيش گيري از هر گونه تهديد عليه سفارت كانادا را ثبت كرده است.
براساس مدرك منتشر شده در اين ديدار رضا زبيب دستيار معاون اروپا و آمريكا و جهانبخش مظفري مدير كل وقت تشريفات (سفير كنوني ايران در ايتاليا) حضور داشته اند. ديپلمات كانادايي برخورد طرف ايراني را محترمانه و گرم توصيف كرده و نوشته هر دو مقام ايراني ضمن ابراز تاسف از حادثه حمله به سفارت بريتانيا به ديپلمات هاي كانادايي اطمينان داده اند كه آن واقعه تحت هيچ شرايطي تكرار نخواهد شد.
ديپلمات هاي ايراني همچنين گفته اند كه در پي حمله به سفارت بريتانيا تدابير گسترده تر امنيتي براي محافظت از سفارتخانه ها در تهران انديشيده شده است. ديپلمات كانادايي در تاييد اين ادعاي طرف ايراني مي نويسد در پي پخش شايعه اي مبني بر احتمال برگزاري تظاهرات در برابر سفارت آلمان نيروهاي امنيتي بلافاصله بيش از 200 سرباز ضد شورش و كاملا مسلح را جلوي آن سفارتخانه مستقر كردند.
تناقض يافته هاي اين گزارش باتاكيد وزيرخارجه كانادا در آن سال كه نگراني از امنيت ديپلمات ها را علت اصلي بستن سفارت خوانده بود سخنگوي اين وزارت خانه را به واكنش واداشت.
اين سخنگو به پرسش خبرنگار ما در مورد اينكه چرا 9 ماه پس ازحمله به سفارت بريتانيا و با وجود ابراز عدم نگراني جدي از سوي ديپلمات كانادايي در تهران سفارت كانادا بسته شد، پاسخ مستقيم نداد.
او به اينكه ما ايران را پس از بستن سفارت رسما به ليست كشورهاي حامي تروريسم اضافه كرديم و با توجه به مجموع شرايط به حضور امن ديپلماتيك در تهران اطمينان نداشتيم، بسنده كرد.
تصميم دولت محافظه كار كانادا در شهريور سال 1391 در تعليق روابط با ايران تنها مورد استقبال رژيم اسراييل قرار گرفت، ولي با انتقادهايي به ويژه از سوي تعدادي از ديپلمات هاي كانادايي از جمله چند سفير سابق كانادا در ايران رو به رو شد.
در پي انتشار اين مدرك «دان ليورمور» رييس سابق اداره امنيت و اطلاعات ديپلمات ها در وزارت خارجه كانادا گفت متن اين گزارش ديپلمات كانادايي نشان مي دهد كه هيچ تهديد جدي وجود نداشت: «ما بايد حضورمان را در تهران حفظ مي كرديم. اما براي دولت محافظه كار كانادا برخورد با ايران بيشتر كاربرد شعاري دارد و دركشان از شرايط ايران از واقعيت فاصله دارد».
معایب عدم وجود سفارت کانادا در ایران
به دلیل اینکه سفارت کانادا در کشور ایران وجود ندارد، افرادی که قصد مهاجرت به کشور کانادا را دارند برای دریافت اقامت کشور کانادا می بایست به کشورهای همسایه نظیر ترکیه مراجعه کنند و کارهای مهاجرتی خود را در سفارت های این کشورها انجام دهند. بی شک اگر سفارت کانادا در داخل کشور ایران وجود داشت پروسه اخذ اقامت دائم کانادا برای ایرانیان مهاجر بسیار راحت تر بود و دیگر نیازی به طی مسافت طولانی برای انجام مصاحبه و کارهایی نظیر ارائه مشخصات بیومتریک در کشور ترکیه وجود نداشت و افراد به راحتی در داخل کشور ایران قادر بودند تا کارهای لازم برای مهاجرت به این کشور را انجام دهند.
این امر علاوه بر اینکه پروسه مهاجرت را طولانی تر و سخت تر کرده است، فرد مهاجر را متحمل پرداخت هزینه بیش تری نیز می نماید. چرا که در طول انجام کارهای لازم برای مهاجرت، فرد می بایست حداقل یک بار به کشور ترکیه سفر کند تا بتواند کارهای لازم را انجام دهد. به همین خاطر این فرد می بایست هزینه لازم برای سفر به ترکیه و اقامت چند روزه در این کشور را نیز بپردازد.
