نقرس و تغذیه: مواد غذایی که باید بدانید مصرفشان محدود شود
نقرس نوعی آرتریت التهابی است که اغلب با درد ناگهانی، تورم و قرمزی مفاصل—به ویژه انگشت شست پا—ظاهر می شود. عامل اصلی این بیماری، تجمع بیش از حد اسید اوریک در خون است که باعث تشکیل کریستال های سوزنی در مفاصل و ایجاد التهاب و درد شدید می شود. کنترل سطح اسید اوریک و انتخاب مواد غذایی مناسب، نقش کلیدی در پیشگیری و مدیریت نقرس دارد.
نقش تغذیه در ابتلا به نقرس
تغذیه یکی از عوامل کلیدی در افزایش یا کاهش سطح اسید اوریک خون است. دکتر نسرین مویدنیا، متخصص علوم و صنایع غذایی، توضیح می دهد که اسید اوریک محصول نهایی تجزیه پورین ها است. پورین ها ترکیبات طبیعی هستند که در سلول های بدن و برخی مواد غذایی، به ویژه گوشت ها و برخی ماهی ها وجود دارند. مصرف بیش از حد مواد غذایی سرشار از پورین می تواند سطح اسید اوریک را بالا برده و خطر حملات نقرسی را افزایش دهد.
بالاترین منابع پورین: امعا و احشای حیوانی
تمام گوشت ها میزان پورین یکسانی ندارند. اندام های داخلی مانند جگر، قلوه و مغز بیشترین میزان پورین را دارند و مصرف آن ها برای افراد مستعد نقرس باید محدود شود. گوشت قرمز و ماهی های چرب نیز حاوی پورین بالایی هستند، در حالی که گوشت سفید مانند سینه مرغ بدون پوست و ماهی های سفید پورین کمتری دارند. با این حال، مصرف متعادل حتی در این نوع گوشت ها برای مدیریت اسید اوریک ضروری است.
تأثیر روش پخت گوشت بر میزان پورین
روش پخت گوشت می تواند تأثیر قابل توجهی بر سطح پورین آن داشته باشد. پورین ها در آب محلول هستند، بنابراین آب پز کردن گوشت می تواند بخشی از پورین ها را از بافت گوشت خارج کند. اما اگر آب حاصل از پخت برای سوپ یا خورش استفاده شود، پورین ها دوباره مصرف می شوند. برای کاهش اسید اوریک توصیه می شود گوشت در حجم زیاد آب جوشانده شود و آب پخت مصرف نشود. روش هایی مانند سرخ کردن، گریل یا کبابی برای افراد مستعد نقرس مناسب نیست، زیرا پورین ها در بافت گوشت باقی می مانند.
حبوبات: پروتئین گیاهی امن برای نقرس
برخلاف تصور قدیمی، پورین های گیاهی موجود در حبوبات خطر نقرس را افزایش نمی دهند. تحقیقات جدید نشان می دهد که پورین گیاهی کمتر به اسید اوریک تبدیل می شود و مواد مغذی مانند فیبر و آنتی اکسیدان ها به دفع اسید اوریک کمک می کنند. بنابراین حبوبات مانند عدس، نخود و لوبیا می توانند جایگزین مناسبی برای پروتئین های حیوانی در رژیم غذایی افراد مستعد نقرس باشند.
گیلاس؛ میوه ضد نقرس و ضد التهاب طبیعی
گیلاس، به ویژه نوع ترش آن، حاوی رنگدانه های آنتوسیانین با خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی قوی است. مصرف منظم گیلاس می تواند سطح اسید اوریک را کاهش داده و تعداد حملات نقرسی را کمتر کند. این میوه با مهار آنزیم های التهابی بدن عمل می کند و به کاهش درد و تورم مفاصل کمک می نماید. البته گیلاس هرگز جایگزین درمان پزشکی و داروهای تجویز شده توسط پزشک نیست، بلکه مکملی طبیعی برای بهبود وضعیت بیماران نقرسی محسوب می شود.
توصیه های تغذیه ای برای افراد مستعد نقرس
برای کاهش خطر ابتلا به نقرس یا مدیریت بهتر آن، مصرف گوشت قرمز و اندام های داخلی را محدود کنید و از روش پخت آبی استفاده نمایید. آب حاصل از پخت گوشت را مصرف نکنید و پروتئین های جایگزین مانند حبوبات، لبنیات کم چرب، تخم مرغ و مغزها را در رژیم غذایی بگنجانید. از مصرف الکل خودداری کنید و حفظ وزن مناسب بدن را فراموش نکنید، زیرا اضافه وزن فشار بر مفاصل و سطح اسید اوریک را افزایش می دهد.
نتیجه گیری
نقرس بیماری ای قابل کنترل است و با تغییرات ساده در سبک زندگی و رژیم غذایی می توان شدت و دفعات حملات آن را کاهش داد. انتخاب غذاهای کم پورین، مصرف پروتئین های گیاهی و میوه های ضدالتهاب مانند گیلاس، همراه با کنترل وزن و پرهیز از مصرف الکل، از جمله راهکارهای عملی برای پیشگیری و مدیریت این بیماری هستند. رعایت این نکات می تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به نقرس را به طور چشمگیر بهبود دهد و از بروز عوارض جدی طولانی مدت جلوگیری کند.