کشور ارمنستان

کشور ارمنستان، با نام رسمی جمهوری ارمنستان، نگین کهن قفقاز جنوبی و نخستین ملت مسیحی جهان است. این کشور محصور در خشکی، از شمال با گرجستان، از شرق با جمهوری آذربایجان و آرتساخ، از جنوب با ایران و نخجوان، و از غرب با ترکیه هم مرز است. این موقعیت جغرافیایی، تاریخ پرفراز و نشیب و فرهنگ غنی آن را شکل داده است.

ارمنستان سرزمینی کوهستانی با مناظر طبیعی چشم نواز و میراثی فرهنگی به قدمت هزاره ها است. از کلیساهای باستانی حکاکی شده در دل صخره ها گرفته تا دریاچه های زلال کوهستانی و شهرهای تاریخی، هر گوشه از این کشور روایتی از پایداری، هنر و تمدن را بازگو می کند. برای مخاطبان فارسی زبان، ارمنستان نه تنها همسایه ای نزدیک، بلکه کشوری با اشتراکات عمیق فرهنگی، تاریخی و اجتماعی است که آن را به مقصدی جذاب برای گردشگری، تحصیل و حتی سرمایه گذاری تبدیل کرده است. در ادامه، به بررسی جامع ابعاد مختلف این کشور می پردازیم.

ارمنستان در قلب قفقاز: اطلاعات جغرافیایی و عمومی

جمهوری ارمنستان، با مساحتی در حدود ۲۹,۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر تقریبی ۳ میلیون نفر (آمار ۲۰۲۴)، در بخش جنوبی منطقه قفقاز واقع شده است. این کشور از نظر اداری به ۱۱ استان تقسیم می شود که هر یک ویژگی های جغرافیایی و فرهنگی خاص خود را دارند. پایتخت و بزرگ ترین شهر آن، ایروان، در امتداد رود هرازدان واقع شده و مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ارمنستان محسوب می شود.

موقعیت جغرافیایی و همسایگان

ارمنستان، کشوری محصور در خشکی، از شمال با گرجستان، از شرق با جمهوری آذربایجان و جمهوری آرتساخ (قره باغ کوهستانی)، از جنوب با ایران و جمهوری خودمختار نخجوان (جمهوری آذربایجان) و از غرب با ترکیه مرز مشترک دارد. این موقعیت، نقشی کلیدی در شکل گیری تاریخ و روابط خارجی ارمنستان ایفا کرده است. این کشور در گذرگاه آسیا و اروپا قرار گرفته و از اهمیت استراتژیکی ویژه ای برخوردار است.

پایتخت و شهرهای اصلی

ایروان، پایتخت ارمنستان، شهری با سابقه تاریخی غنی و بافتی مدرن است. این شهر میزبان اکثر مراکز دولتی، فرهنگی، دانشگاهی و اقتصادی کشور است و قلب تپنده فعالیت های ارمنستان به شمار می رود. علاوه بر ایروان، شهرهای دیگری نیز اهمیت دارند:

• گیومری: دومین شهر بزرگ ارمنستان که در شمال غربی کشور واقع شده و دارای پیشینه ای صنعتی و فرهنگی است.
• اچمیادزین: شهری مذهبی و تاریخی که مقر اصلی کلیسای حواری ارمنی و کاتولیکوس ارامنه جهان است و اهمیت فراوانی در هویت دینی ارمنستان دارد.
• وانادزور: سومین شهر بزرگ، واقع در شمال ارمنستان و مرکز استان لوری که با طبیعت زیبای خود شناخته می شود.

آمار مساحت و جمعیت

مساحت ۲۹,۸۰۰ کیلومتر مربعی ارمنستان، آن را به یکی از کشورهای کوچک منطقه تبدیل کرده است. جمعیت ارمنستان در سال ۲۰۲۴ حدود ۲.۹ تا ۳ میلیون نفر تخمین زده می شود. لازم به ذکر است که بخش قابل توجهی از ارامنه در سراسر جهان (معروف به دیاسپورا) زندگی می کنند که تعداد آن ها از جمعیت ساکن در خود ارمنستان به مراتب بیشتر است و نقش مهمی در اقتصاد و سیاست این کشور ایفا می کنند.

آب و هوا و طبیعت

ارمنستان دارای آب و هوای قاره ای با تابستان های گرم و آفتابی و زمستان های سرد و پربرف است. ارتفاعات بلند، تنوع اقلیمی چشمگیری را در این کشور ایجاد کرده است. بیش از ۹۰ درصد اراضی ارمنستان در ارتفاعی بیش از ۱۰۰۰ متر از سطح دریا قرار دارند.

• کوه ها: کوه آراگاتس با ارتفاع ۴۰۹۵ متر، بلندترین قله ارمنستان است. رشته کوه های گغام و زنگه زور نیز از دیگر عوارض مهم کوهستانی هستند.
• رودها و دریاچه ها: رود ارس، بخشی از مرز جنوبی ارمنستان را تشکیل می دهد. رودهای هرازدان و آرپا نیز از رودخانه های مهم داخلی هستند. دریاچه سوان، معروف به مروارید ارمنستان، یکی از بزرگ ترین و بلندترین دریاچه های آب شیرین کوهستانی جهان است که در ارتفاع ۱۹۰۰ متری قرار دارد و نقش حیاتی در اکوسیستم و گردشگری کشور ایفا می کند.
• پوشش گیاهی و جانوری: تنوع زیستی ارمنستان تحت تأثیر موقعیت جغرافیایی آن در مرز مناطق جنگلی قفقاز و مناطق نیمه بیابانی ایران قرار دارد. حدود ۱۲ درصد از اراضی کشور را جنگل ها پوشانده اند. حیات وحش آن شامل انواع پستانداران، پرندگان، خزندگان و آبزیان است.

زبان، واحد پول و سیستم زمان

زبان رسمی کشور ارمنستان، زبان ارمنی است که یکی از زبان های مستقل شاخه هندواروپایی محسوب می شود. خط ارمنی در اوایل قرن پنجم میلادی توسط مسروب ماشتوتس ابداع شد و نقش مهمی در حفظ هویت ملی و مذهبی ارمنیان ایفا کرده است.

واحد پول ارمنستان، درام (AMD) است. هر درام به ۱۰۰ لوما تقسیم می شد که اکنون لوما از چرخه خارج شده است. اسکناس ها در مقادیر مختلف و سکه ها در ارزش های پایین تر رایج هستند. سیستم زمانی ارمنستان GMT+4 است.

تاریخ پرفراز و نشیب ارمنستان: از هایک تا استقلال

تاریخ ارمنستان، فصلی پربار و غنی در تاریخ تمدن بشری است که قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال دارد. این سرزمین همواره صحنه نبردها، مهاجرت ها و تبادلات فرهنگی بوده است.

ریشه ها و خاستگاه نام

بر اساس افسانه های کهن ارمنی، قوم ارمن از نسل هایک، نواده نوح پیامبر، شکل گرفته است که بر ضد پادشاه ستمگر بابل، بل، قیام کرد و ملت ارمنی را در فلات آرارات بنیان نهاد. نام بومی کشور در زبان ارمنی «هایک» است که با افزودن پسوند فارسی «ستان» به «هایاستان» تبدیل شده است. نام «آرمنیا» یا «ارمنستان» نیز از نام «آرام»، یکی از نوادگان هایک گرفته شده است که به دلیل رشادت هایش مورد ستایش اقوام همسایه قرار گرفت. نخستین اشاره به نام «آرمینا» در کتیبه داریوش اول بر کوه بیستون یافت شده است.

نخستین پادشاهی ها و آغاز مسیحیت

از دوران اورارتو تا پادشاهی های باستانی مانند یرواندونی و آرتاشسی، ارمنستان شاهد ظهور دولت های قدرتمندی بود. مهم ترین رویداد در تاریخ ارمنستان، پذیرش دین مسیحیت به عنوان دین رسمی کشور در سال ۳۰۱ میلادی توسط پادشاه تیرداد سوم و به تشویق گریگور روشنگر بود. این اتفاق، ارمنستان را به نخستین کشور جهان تبدیل کرد که مسیحیت را به عنوان دین دولتی خود برگزید و کلیسای حواری ارمنی را بنیان نهاد که نقش اساسی در حفظ هویت ملی این سرزمین داشت.

ارمنستان در سال ۳۰۱ میلادی، اولین کشوری بود که مسیحیت را به عنوان دین رسمی خود پذیرفت، دوازده سال پیش از امپراتوری روم.

کشمکش با امپراتوری ها و تقسیم ارمنستان

در طول تاریخ، ارمنستان همواره در معرض تهاجم و نفوذ امپراتوری های بزرگ قرار داشت، از جمله ساسانیان، روم شرقی، اعراب، سلجوقیان و عثمانی ها. این کشور بارها میان قدرت های منطقه ای تقسیم شد. در دوران صفویه و عثمانی، بخش های بزرگی از ارمنستان تحت سیطره ایران و عثمانی قرار گرفت. معاهدات گلستان (۱۸۱۳) و ترکمانچای (۱۸۲۸) میان ایران و روسیه تزاری، منجر به جدا شدن ارمنستان شرقی از ایران و پیوستن آن به روسیه شد. این جدایی، سرنوشت سیاسی و اجتماعی ارمنیان را برای قرن ها دستخوش تغییر کرد.

قرن بیستم و استقلال مجدد

قرن بیستم برای ارمنیان با رنج و مصیبت همراه بود. نسل کشی ارامنه در سال ۱۹۱۵ توسط امپراتوری عثمانی، فاجعه ای انسانی بود که منجر به کشته شدن بیش از یک و نیم میلیون ارمنی در ارمنستان غربی شد و تبعات آن تا به امروز بر هویت جمعی این ملت سایه افکنده است. پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و در پی مبارزات آزادی خواهانه، اولین جمهوری ارمنستان در سال ۱۹۱۸ تأسیس شد، اما عمر کوتاهی داشت. در سال ۱۹۲۰، ارمنستان به اتحاد جماهیر شوروی پیوست و به عنوان جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی شناخته شد. سرانجام، با فروپاشی شوروی، جمهوری ارمنستان در تاریخ ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱ استقلال خود را مجدداً اعلام کرد.

آیین، هنر و فرهنگ غنی ارمنی

فرهنگ ارمنی، بازتابی از تاریخ کهن، مذهب ریشه دار و موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد این سرزمین است. این فرهنگ غنی، از اساطیر باستانی گرفته تا ادبیات، معماری و هنرهای معاصر، هویت ویژه خود را در طول هزاران سال حفظ کرده است.

مذهب و باورها

کلیسای حواری ارمنی، که از نظر الهیاتی و ساختاری مستقل است، نقش محوری در زندگی مذهبی و ملی ارامنه دارد. پس از پذیرش مسیحیت در سال ۳۰۱ میلادی، این کلیسا به ستون فقرات هویت فرهنگی ارمنستان تبدیل شد. آیین ها و جشن های مذهبی مانند جشن وارداوار (فستیوال آب) و جشن های مربوط به اعیاد مسیحی، جایگاه ویژه ای در فرهنگ مردم ارمنستان دارند. قانون اساسی ارمنستان آزادی مذهبی را تضمین می کند و اقلیت های مذهبی از جمله یزیدی ها، مسلمانان و یهودیان نیز در این کشور زندگی می کنند.

ادبیات و زبان

ادبیات ارمنی، با قدمتی دیرینه، از غنی ترین ادبیات جهان به شمار می رود. ابداع الفبای ارمنی در قرن پنجم میلادی، نقطه عطفی در توسعه ادبیات این سرزمین بود. شاهکارهایی همچون حماسه «داوید ساسونی» و اثر عرفانی «سوگنامه نارک» از گریگور نارکاتسی، نمونه هایی از اوج گیری ادبیات ارمنی هستند. زبان ارمنی، با دستور زبان و واژگان منحصر به فرد خود، نمادی از استقلال فرهنگی این ملت است.

معماری و هنرهای تجسمی

معماری ارمنی، به ویژه کلیساها و صومعه های آن، ویژگی های منحصر به فردی دارد. استفاده از سنگ های آتشفشانی مانند توف، گنبدهای مخروطی شکل و حجاری های استادانه، از مشخصه های بارز این سبک معماری است. «خاچکار» یا سنگ صلیب های ارمنی، نمونه ای برجسته از هنر تجسمی این سرزمین است که با نقوش پیچیده و نمادین، روایت گر ایمان و هویت فرهنگی ارامنه است. این صلیب سنگ ها در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت شده اند.

خاچکار (صلیب سنگ)، نمادی بی بدیل از هویت فرهنگی و هنری ارمنیان است که با نقوش حکاکی شده، تاریخ و ایمان را در هم می آمیزد.

موسیقی و رقص

موسیقی ارمنی ریشه های باستانی دارد و از سازهای سنتی مانند دودوک (نای ارمنی) استفاده می شود که صدای حزن انگیز و روح نواز آن، به بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ ارمنستان تبدیل شده است. گوسان ها (عاشق ها)، شاعران و خوانندگان دوره گرد، نقش مهمی در حفظ و اشاعه موسیقی و ادبیات شفاهی ارمنی ایفا کرده اند. رقص های سنتی ارمنی نیز با حرکات پرشور و هماهنگ، بازتابی از هویت و تاریخ این ملت هستند.

آشپزی و طعم های ارمنی

آشپزی ارمنی، با تأثیر از موقعیت جغرافیایی و تاریخ فرهنگی غنی، طعم ها و عطرهایی آشنا برای ذائقه ایرانی دارد. استفاده از گوشت، سبزیجات تازه، و نان لواش (که در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت شده است) از ویژگی های بارز آن است. غذاهایی مانند:

• دولما: نوعی دلمه با برگ مو یا سبزیجات.
• هریسه: آش غلیظی از گندم و گوشت.
• خاش: سوپ سنتی و مقوی.
• خورواتس: کباب های متنوع.

نوشیدنی هایی مانند شراب و کنیاک ارمنی نیز شهرت جهانی دارند.

اقتصاد، سیاست و جامعه امروز ارمنستان

ارمنستان، پس از استقلال از شوروی، مسیری رو به توسعه را در پیش گرفته است. اصلاحات اقتصادی و سیاسی، این کشور را به سمت یک اقتصاد بازار آزاد و دموکراسی پارلمانی هدایت کرده است.

نظام سیاسی و دولت

ارمنستان دارای یک نظام جمهوری پارلمانی است. رئیس جمهور، ریاست دولت را برعهده دارد، اما بیشتر قدرت اجرایی در دست نخست وزیر است. مجلس ملی ارمنستان (پارلمان)، نهاد قانون گذاری کشور است. روابط خارجی ارمنستان با تمرکز بر حفظ امنیت منطقه ای و توسعه همکاری های بین المللی، به ویژه با کشورهای همسایه مانند ایران، روسیه و گرجستان، و همچنین با اتحادیه اروپا و ایالات متحده، شکل گرفته است.

وضعیت اقتصادی

اقتصاد ارمنستان در سال های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. بخش های مهم اقتصادی شامل:

• فناوری اطلاعات (IT): این بخش به دلیل نیروی کار ماهر و هزینه های عملیاتی نسبتاً پایین، به یکی از موتورهای محرکه اقتصاد ارمنستان تبدیل شده است. ایروان به عنوان یک قطب نوآوری در منطقه شناخته می شود.
• کشاورزی: با وجود محدودیت اراضی حاصلخیز، کشاورزی و دامپروری همچنان از بخش های مهم اقتصادی به شمار می روند.
• گردشگری: این صنعت یکی از منابع اصلی درآمد و رشد اقتصادی ارمنستان است. افزایش تعداد گردشگران، به ویژه از کشورهای منطقه، به رونق این بخش کمک کرده است.
• معدن: ارمنستان دارای ذخایر غنی از مس، مولیبدن، طلا و سایر مواد معدنی است که نقش مهمی در صادرات کشور ایفا می کنند.

سرمایه گذاری خارجی و توسعه زیرساخت ها نیز از اولویت های دولت ارمنستان برای تقویت اقتصاد است.

بهداشت و آموزش

سیستم بهداشت و درمان در ارمنستان در حال توسعه است، هرچند ممکن است استانداردهای آن در مقایسه با کشورهای توسعه یافته تفاوت هایی داشته باشد. در زمینه آموزش، ارمنستان دارای نظام آموزشی قوی و چندین دانشگاه معتبر است که به ویژه در رشته های فنی و مهندسی و علوم انسانی، دانشجویان بین المللی را نیز جذب می کند.

راهنمای کامل سفر به ارمنستان (ویژه ایرانیان)

ارمنستان به دلیل نزدیکی جغرافیایی، اشتراکات فرهنگی و سهولت سفر، مقصدی بسیار محبوب برای گردشگران ایرانی است.

چرا ارمنستان را برای سفر انتخاب کنیم؟

• نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی: همسایگی با ایران و سابقه تاریخی مشترک، حس آشنایی و راحتی را برای مسافران ایرانی به ارمغان می آورد.
• بدون نیاز به ویزا: ایرانیان برای سفر توریستی به ارمنستان نیاز به ویزا ندارند و می توانند تا ۹۰ روز در این کشور اقامت کنند.
• هزینه های مقرون به صرفه: در مقایسه با بسیاری از مقاصد گردشگری دیگر، هزینه های سفر و اقامت در ارمنستان نسبتاً اقتصادی است.
• جاذبه های متنوع: از جاذبه های تاریخی و مذهبی گرفته تا طبیعت بکر و شهرهای پرجنب وجوش، ارمنستان تنوع زیادی برای سلیقه های مختلف دارد.

برنامه ریزی سفر و حمل و نقل

بهترین زمان سفر: فصل بهار (آوریل تا ژوئن) و پاییز (سپتامبر تا اکتبر) بهترین زمان برای بازدید از ارمنستان هستند، زیرا هوا معتدل و طبیعت در زیباترین حالت خود قرار دارد. تابستان ها گرم و زمستان ها بسیار سرد و پربرف هستند.

نحوه سفر از ایران:

• سفر زمینی: از طریق مرز نوردوز در استان آذربایجان شرقی امکان پذیر است. این سفر حدود ۱۲ تا ۱۴ ساعت از تهران تا ایروان به طول می انجامد.
• سفر هوایی: پروازهای مستقیم از فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران به فرودگاه بین المللی زوارتنوتس ایروان به طور منظم در دسترس هستند و حدود ۱.۵ ساعت زمان می برند.

اقامت و حمل و نقل داخلی: در ایروان انواع اقامتگاه ها از هتل های لوکس گرفته تا هاستل های اقتصادی و آپارتمان های اجاره ای موجود است. سیستم حمل و نقل عمومی در ایروان شامل مترو، اتوبوس و تاکسی است که استفاده از آن ها آسان و مقرون به صرفه است.

جاذبه های گردشگری برتر

ارمنستان سرشار از مکان های دیدنی است که هر گردشگری را به خود جذب می کند:

در ایروان:

• میدان جمهوری: قلب ایروان، با فواره های موزیکال و ساختمان های دولتی و تاریخی اطراف آن.
• کاسکاد (هزار پله): پلکان بزرگ سنگی با مجسمه ها و باغ های زیبا که به بالای تپه و منظره ای پانوراما از شهر و کوه آرارات منتهی می شود.
• موزه ماتناداران: یکی از غنی ترین گنجینه های نسخ خطی باستانی جهان، که تاریخ نوشتاری و فرهنگی ارمنستان را به نمایش می گذارد.
• خانه اپرا: نماد معماری مدرن ایروان و مرکز فعالیت های فرهنگی و هنری.

اطراف ایروان:

• معبد گارنی: تنها معبد پاگان (غیرمسیحی) باقی مانده در ارمنستان که به سبک هلنیستی ساخته شده و چشم اندازهای دره آزات را به تصویر می کشد.
• صومعه گغارد: مجموعه ای از کلیساها و گورستان های حکاکی شده در دل صخره ها که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
• کلیسای اچمیادزین: مقر اصلی کلیسای حواری ارمنی و یکی از قدیمی ترین کلیساهای جامع در جهان.

خارج از ایروان:

• دریاچه سوان: بزرگ ترین دریاچه کوهستانی قفقاز که با آب های زلال و صومعه های تاریخی اطرافش، مقصدی عالی برای طبیعت گردی و تفریح است.
• صومعه خور ویراپ: صومعه ای تاریخی با منظره ای بی نظیر از کوه آرارات.

هزینه های سفر و نکات مالی

هزینه های سفر به ارمنستان به نوع اقامت، سبک سفر و فعالیت های انتخابی بستگی دارد. به طور متوسط، هزینه یک وعده غذایی در یک رستوران محلی حدود ۵ تا ۱۰ هزار درام است. تبدیل ارز از دلار یا یورو به درام در صرافی ها و بانک ها امکان پذیر است. استفاده از کارت های اعتباری در شهرهای بزرگ رایج است، اما بهتر است برای مخارج روزمره پول نقد همراه داشته باشید.

امنیت و نکات مهم برای گردشگران ایرانی

ارمنستان کشوری امن با نرخ پایین جرم و جنایت است و گردشگران می توانند با آرامش خاطر در آن سفر کنند. مردم ارمنستان بسیار مهمان نواز و خانواده دوست هستند و اشتراکات فرهنگی زیادی با ایرانیان دارند. احترام به فرهنگ محلی و آداب و رسوم مذهبی، تجربه سفر را دلنشین تر خواهد کرد. در صورت بروز هرگونه مشکل، سفارت ایران در ایروان آماده ارائه خدمات کنسولی است.

فرصت های اقامت و سرمایه گذاری در ارمنستان

ارمنستان در سال های اخیر به دلیل فضای کسب وکار رو به رشد و سیاست های مهاجرتی مطلوب، به مقصدی جذاب برای سرمایه گذاران و مهاجران تبدیل شده است.

مهاجرت و اقامت

ارمنستان روش های مختلفی برای اخذ اقامت ارائه می دهد که شامل اقامت از طریق تحصیل، کار، سرمایه گذاری و ازدواج است. نیروی کار ماهر، به ویژه در بخش فناوری اطلاعات، می تواند فرصت های شغلی مناسبی در این کشور بیابد. شرایط نسبتاً آسان و نزدیکی فرهنگی، این کشور را به گزینه ای مناسب برای مهاجرت ایرانیان تبدیل کرده است.

سرمایه گذاری

بخش فناوری اطلاعات به دلیل حمایت دولت و وجود استعدادهای محلی، از جذاب ترین حوزه ها برای سرمایه گذاری است. علاوه بر آن، بخش های کشاورزی (به ویژه تولید محصولات ارگانیک) و گردشگری نیز پتانسیل بالایی برای جذب سرمایه دارند. دولت ارمنستان با ایجاد تسهیلات و مشوق های مالیاتی، سعی در جذب سرمایه گذاران خارجی دارد.

هزینه زندگی در ارمنستان

هزینه زندگی در ارمنستان، به ویژه در مقایسه با کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، نسبتاً پایین است. میانگین هزینه های ماهانه زندگی برای یک فرد (بدون احتساب اجاره) در ایروان بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار درام (حدود ۷۵۰ تا ۱۲۵۰ دلار) تخمین زده می شود که بسته به سبک زندگی می تواند متغیر باشد.

سوالات متداول

آیا ایرانیان برای سفر به ارمنستان نیاز به ویزا دارند؟

خیر، ایرانیان برای سفر توریستی به ارمنستان نیازی به اخذ ویزا ندارند و می توانند تا ۹۰ روز در این کشور اقامت داشته باشند.

آیا ارمنستان برای گردشگران ایرانی امن است؟

بله، ارمنستان یکی از کشورهای امن در منطقه است و نرخ جرم و جنایت در آن پایین است. گردشگران می توانند با اطمینان خاطر در شهرهای مختلف آن به گشت و گذار بپردازند.

واحد پول ارمنستان چیست؟

واحد پول رسمی ارمنستان، درام (AMD) است. توصیه می شود قبل از سفر، ارز خود را به درام تبدیل کنید.

بهترین زمان برای سفر به ارمنستان کدام است؟

بهترین زمان برای سفر به ارمنستان، فصل بهار (از اواسط فروردین تا اواسط تیر) و فصل پاییز (از اواسط شهریور تا اواسط آبان) است. در این فصول، هوا معتدل و دلپذیر بوده و طبیعت در زیباترین حالت خود قرار دارد.

نتیجه گیری

کشور ارمنستان، با گنجینه ای از تاریخ، فرهنگ و طبیعت بکر، مقصدی است که برای هر سلیقه ای جذابیت دارد. این کشور کهن در قلب قفقاز، نه تنها برای گردشگران ایرانی به دلیل سهولت سفر و اشتراکات فرهنگی، بلکه برای علاقه مندان به تاریخ، هنر و حتی فرصت های اقتصادی، یک انتخاب هوشمندانه محسوب می شود. از صومعه های باستانی حکاکی شده در دل کوهستان تا خیابان های پرجنب وجوش ایروان، ارمنستان روایتی از پایداری و رشد را بازگو می کند.