مهریه چه زمانی به زن تعلق نمیگیرد

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح، به محض جاری شدن عقد به مالکیت او درمی آید. اما این تصور که مهریه تحت هر شرایطی به زن تعلق می گیرد، همواره دقیق نیست و قانون مدنی ایران، شرایط خاصی را برای عدم تعلق کامل یا جزئی مهریه به زن پیش بینی کرده است. آگاهی دقیق از این موارد برای تمامی زوجین و افراد درگیر مسائل حقوقی خانواده، ضروری و حیاتی است تا از ابهامات و سوءتفاهم های آتی جلوگیری شود.

این مقاله با هدف تبیین جامع و دقیق موارد قانونی و استثنائی که مهریه به زن تعلق نمی گیرد یا به صورت جزئی به او پرداخت می شود، تدوین شده است. در ادامه به بررسی مبانی حقوقی مهریه، انواع آن، شرایط دقیق عدم تعلق مهریه در موارد بطلان یا فسخ نکاح، فوت یکی از زوجین، عدم تعیین مهریه و طلاق قبل از نزدیکی، و همچنین تأثیر بذل مهریه و طلاق های خلع و مبارات خواهیم پرداخت. همچنین، به رفع ابهامات رایج و باورهای غلط عمومی پیرامون تأثیر خیانت یا عدم تمکین بر مهریه تأکید خواهد شد تا اطلاعاتی موثق و مستند در اختیار خوانندگان قرار گیرد و در نهایت، مسیر صحیح برای حفظ حقوق طرفین و جلوگیری از اختلافات آتی روشن گردد.

مبانی حقوقی مهریه: مالکیت زن و انواع آن

مهریه، یکی از آثار حقوقی مهم و الزامی عقد نکاح دائم و موقت محسوب می شود که به محض ایجاب و قبول و انعقاد صحیح عقد، به مالکیت زن درمی آید. این حق مالی، ماهیت دینی دارد و مرد مکلف به پرداخت آن است. مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، زن به محض وقوع عقد نکاح، مالک مهریه می شود و می تواند هرگونه تصرفی که بخواهد در آن بنماید. این مالکیت، مستقل از وقوع یا عدم وقوع رابطه زناشویی است، مگر در موارد استثنائی که در ادامه به تفصیل توضیح داده خواهد شد.

مهریه در نظام حقوقی ایران به سه دسته اصلی تقسیم می شود که شناخت تفاوت های آن ها در بحث تعلق یا عدم تعلق مهریه حائز اهمیت است:

1. مهرالمسمی: این نوع مهریه، رایج ترین شکل مهریه است و به مالی گفته می شود که در زمان عقد نکاح با توافق کامل و صریح زوجین، تعیین و در سند ازدواج ثبت می گردد. در مهرالمسمی، ارزش و ماهیت مهریه از ابتدا مشخص و مورد توافق طرفین است و زن پس از عقد، مالک تمام آن محسوب می شود.
2. مهرالمثل: در مواردی که در عقد نکاح دائم، مهریه تعیین نشده باشد و یا تعیین آن باطل باشد و سپس بین زوجین نزدیکی واقع شود، زن مستحق مهرالمثل خواهد بود. مهرالمثل، مبلغ یا مالی است که با توجه به شأن و منزلت زن، وضعیت خانوادگی، موقعیت اجتماعی، سن، تحصیلات و عرف جامعه، توسط کارشناس و حکم دادگاه تعیین می شود. این نوع مهریه، جبرانی برای بهره مندی زوج از زوجه در عقد بدون مهریه مشخص است.
3. مهرالمتعه: این مهریه در شرایطی مطرح می شود که در عقد نکاح دائم، مهریه تعیین نشده باشد و مرد قبل از نزدیکی، زن خود را طلاق دهد. در این حالت، زن مستحق مهرالمتعه خواهد بود. مهرالمتعه، مالی است که با در نظر گرفتن وضعیت مالی و توانایی مرد، توسط دادگاه تعیین و به زن پرداخت می گردد. مهرالمتعه برخلاف مهرالمثل که بر اساس شأن زن است، به توانایی مالی مرد استوار است و پیش از نزدیکی و در صورت عدم تعیین مهریه، به زن تعلق می گیرد.

آگاهی از این مبانی و انواع مهریه، پایه و اساس درک صحیح شرایطی است که در آن ها مهریه به زن تعلق نمی گیرد یا به صورت جزئی پرداخت می شود. این امر نشان می دهد که هرچند اصل تعلق مهریه پابرجاست، اما استثنائاتی نیز وجود دارد که بررسی آن ها به روشن شدن ابهامات کمک شایانی می کند.

شرایط عدم تعلق کامل یا جزئی مهریه به زن

با وجود اینکه مهریه یک حق مالی ثابت برای زن محسوب می شود، قانون مدنی در موارد مشخصی، عدم تعلق کامل یا جزئی آن را پیش بینی کرده است. این شرایط عمدتاً به وضعیت عقد نکاح، وقوع یا عدم وقوع نزدیکی و اراده خود زن در بخشش مهریه بازمی گردد.

بطلان عقد نکاح (ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی)

یکی از اساسی ترین شرایطی که مهریه به زن تعلق نمی گیرد، بطلان عقد نکاح است. طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی، هرگاه عقد نکاح باطل باشد و نزدیکی واقع نشده باشد، زن حق مهر ندارد و اگر در صورت جهل به بطلان، نزدیکی واقع شده باشد، زن مستحق مهرالمثل است. این ماده نشان می دهد که اگر عقد ازدواج از ابتدا به هر دلیلی (مانند وجود موانع نکاح از قبیل محارم نسبی یا سببی، ازدواج در زمان عده زوجه دیگر، یا عدم رعایت شرایط اساسی صحت عقد) باطل باشد و هیچ گونه نزدیکی بین زوجین صورت نگرفته باشد، اساساً هیچ مهریه ای به زن تعلق نمی گیرد. در این حالت، عقد از همان ابتدا فاقد آثار حقوقی بوده و مهریه نیز که از آثار این عقد است، محقق نمی گردد. اما اگر زن از بطلان عقد آگاه نبوده و نزدیکی نیز صورت گرفته باشد، مستحق مهرالمثل خواهد بود، چرا که در این صورت، مرد از رابطه زناشویی بهره مند شده است.

فسخ نکاح (ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی)

فسخ نکاح به معنای بر هم زدن عقد ازدواج به دلیل وجود عیوب خاص در یکی از طرفین است که قانون گذار اجازه آن را داده است. ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی در این خصوص مقرر می دارد: هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود، زن حق مهر ندارد، مگر در صورتی که موجب فسخ، عنن باشد که در این صورت با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است. بر این اساس، می توان شرایط فسخ نکاح و تأثیر آن بر مهریه را به این صورت دسته بندی کرد:

• فسخ قبل از نزدیکی: اگر نکاح به دلیل وجود عیوبی مانند جنون، جذام، برص، قرن، یا افضاء در زن (به استناد مواد ۱۱۲۳ و ۱۱۲۴ قانون مدنی) یا جنون، خصاء، یا عنن در مرد (به استناد مواد ۱۱۲۲ و ۱۱۲۴ قانون مدنی) قبل از نزدیکی فسخ شود، زن مستحق هیچ مهریه ای نخواهد بود.
• استثناء در فسخ به دلیل عنن مرد: تنها استثنای این قاعده، فسخ نکاح به دلیل عنن (عدم توانایی جنسی) مرد است. در این حالت، حتی اگر نزدیکی نیز صورت نگرفته باشد، زن مستحق نصف مهریه خواهد بود. این استثناء به نوعی جبران کننده انتظارات مشروع زن از زندگی زناشویی است که به دلیل مشکل مرد محقق نشده است.
• فسخ بعد از نزدیکی: در صورتی که فسخ نکاح پس از وقوع نزدیکی صورت گیرد، زن مستحق دریافت تمام مهریه خواهد بود، فارغ از اینکه عیب از جانب زن باشد یا مرد.

فوت یکی از زوجین قبل از نزدیکی و تعیین مهریه (ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی)

یکی دیگر از مواردی که مهریه به زن تعلق نمی گیرد یا به صورت مهرالمتعه پرداخت می شود، مربوط به وضعیت فوت یکی از زوجین پیش از نزدیکی است. ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی تصریح می کند: اگر در عقد نکاح شرط شود که در صورت عدم تعیین مهر، در صورت فوت یکی از زوجین قبل از نزدیکی، مهرالمتعه پرداخت شود، این شرط معتبر است. وگرنه در صورت عدم تعیین مهر و فوت یکی از زوجین قبل از نزدیکی، زن حق هیچ مهری ندارد.

توضیح این ماده به شرح زیر است:

• اگر در عقد دائم مهریه تعیین نشده باشد و یکی از زوجین (چه مرد و چه زن) قبل از وقوع نزدیکی فوت کند، در این صورت، هیچ مهریه ای به زن تعلق نخواهد گرفت. این امر به این دلیل است که مهریه ای تعیین نشده و نزدیکی نیز که موجب تعلق مهرالمثل می شود، محقق نشده است.
• اگر در عقد دائم مهریه تعیین شده باشد و قبل از نزدیکی یکی از زوجین فوت کند، زن مستحق تمام مهریه خواهد بود، زیرا مالکیت مهریه به محض عقد ایجاد می شود.
• اگر در عقد دائم مهریه تعیین نشده باشد و مرد قبل از نزدیکی زن را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه است (موضوع مهرالمتعه).

این ماده، اهمیت تعیین مهریه در عقد را دوچندان می کند تا از ابهامات و تضییع احتمالی حقوق زن در صورت فوت ناگهانی قبل از نزدیکی جلوگیری شود.

عدم تعیین مهریه در عقد دائم و جدایی قبل از نزدیکی

این وضعیت از جمله مواردی است که زن به طور کامل از دریافت مهریه محروم می شود. اگر در یک عقد دائم، مهریه به هیچ عنوان تعیین نشده باشد (چه مهرالمسمی و چه اشاره ای به مهرالمثل) و قبل از وقوع نزدیکی، طلاق یا جدایی بین زوجین اتفاق بیفتد، زن حق هیچ مهریه ای نخواهد داشت. در این حالت، نه مهرالمسمی وجود داشته که زن مالک آن شود و نه نزدیکی صورت گرفته که موجب تعلق مهرالمثل گردد، و از طرفی، شرایط مهرالمتعه نیز صرفاً در صورت طلاق از سوی مرد و قبل از نزدیکی محقق می شود. بنابراین، در چنین شرایطی، زن هیچ مالی بابت مهریه دریافت نخواهد کرد.

طلاق قبل از نزدیکی (ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی)

یکی از موارد شایع که منجر به نصف شدن مهریه می شود، طلاق قبل از نزدیکی است. ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی می گوید: هرگاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد، زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد، حق دارد مازاد از نصف را عیناً یا مثلاً یا قیمتاً استرداد کند. این ماده به وضوح بیان می کند که:

• اگر طلاق قبل از وقوع هرگونه رابطه زناشویی اتفاق بیفتد، زن مستحق دریافت نصف مهرالمسمی خواهد بود، حتی اگر مهریه عندالمطالبه باشد و زن آن را مطالبه کرده باشد.
• چنانچه مرد تمام مهریه را قبل از طلاق و نزدیکی به زن پرداخت کرده باشد، حق دارد نیمی از آن را (به همان شکل یا معادل قیمت آن) از زن پس بگیرد.

این حکم قانونی به نوعی تعادل بین حقوق زوجین برقرار می کند و از تضییع کامل حق زن در قبال عقدی که صحیحاً واقع شده، جلوگیری می نماید، در عین حال که مانع از پرداخت کامل مهریه در حالتی می شود که اساس زندگی زناشویی عملاً شکل نگرفته است.

بذل (بخشش) مهریه توسط زن

مهریه، به محض عقد، مالکیت زن است و او حق هرگونه تصرفی از جمله بخشش آن را دارد. بذل مهریه به معنای بخشیدن تمام یا قسمتی از مهریه توسط زن به مرد با اراده و رضایت کامل خود او است. این بخشش می تواند به صورت شفاهی در حضور شهود، یا به صورت کتبی در قالب یک سند عادی یا رسمی (که اعتبار حقوقی بیشتری دارد) صورت گیرد. پس از بذل مهریه، مرد نسبت به آن قسمت از مهریه که بخشیده شده است، بری الذمه می شود و دیگر تکلیفی برای پرداخت ندارد. لازم به ذکر است که بذل مهریه در شرایط اضطرار یا اکراه، از نظر حقوقی باطل بوده و قابل استناد نیست.

طلاق خلع و مبارات

طلاق خلع و مبارات، انواع خاصی از طلاق بائن هستند که در آن ها زن با بذل مالی به شوهر، رضایت او را برای طلاق جلب می کند. این بذل مال معمولاً تمام یا بخشی از مهریه است.

• طلاق خلع: در طلاق خلع، زن به دلیل کراهت و نفرت از شوهرش، با بخشیدن مالی (معمولاً مهریه یا بیشتر/کمتر از آن) به مرد، درخواست طلاق می کند. در این حالت، مهریه ای که زن بذل کرده، به او تعلق نمی گیرد. نکته مهم در طلاق خلع این است که زن در طول مدت عده، حق رجوع از بذل را دارد. در صورت رجوع از بذل، طلاق خلع به طلاق رجعی تبدیل شده و مرد می تواند در زمان عده به زن رجوع کند.
• طلاق مبارات: در طلاق مبارات، کراهت و عدم تمایل به ادامه زندگی مشترک، متقابل و از هر دو طرف است. در این نوع طلاق نیز زن با بذل مالی به شوهر (که نباید بیشتر از مهریه باشد)، رضایت او را برای طلاق کسب می کند. مانند طلاق خلع، در اینجا نیز مهریه بخشیده شده به زن تعلق نمی گیرد و زن در زمان عده می تواند از بذل خود رجوع کند.

در هر دو نوع طلاق، بذل مهریه از سوی زن با هدف جدایی صورت می گیرد و نتیجه آن، عدم تعلق مهریه یا بخشی از آن به زن است، مگر اینکه زن در زمان عده از بذل خود رجوع نماید.

رفع ابهامات و باورهای غلط رایج درباره مهریه

در جامعه، تصورات و باورهای غلطی درباره مهریه وجود دارد که گاهاً منجر به سوءتفاهم ها و اختلافات حقوقی می شود. روشن کردن این ابهامات از اهمیت بالایی برخوردار است.

آیا خیانت زن (رابطه نامشروع/زنا) باعث عدم تعلق مهریه می شود؟

برخلاف تصور رایج، خیانت زن، چه به صورت رابطه نامشروع و چه زنا، به هیچ عنوان باعث ساقط شدن حق مهریه او نمی شود. مهریه یک حق مالی است که به محض جاری شدن عقد نکاح، به مالکیت زن درمی آید و ماهیت آن مستقل از رفتارها و تخلفات اخلاقی یا زناشویی بعدی زن است. دادگاه ها نیز در پرونده های مهریه، به ادعای خیانت مرد ترتیب اثر نمی دهند، زیرا این دو موضوع از نظر حقوقی کاملاً مجزا هستند. خیانت ممکن است برای مرد حق طلاق ایجاد کند و حتی در صورت اثبات، مجازات کیفری برای زن در پی داشته باشد، اما هرگز بر اصل تعلق مهریه تأثیری ندارد.

آیا عدم تمکین (ناشزه بودن) زن باعث عدم تعلق مهریه می شود؟

این نیز یکی دیگر از باورهای غلط است. عدم تمکین به معنای عدم ایفای وظایف زناشویی (خاص) و یا ترک منزل مشترک و عدم انجام وظایف همسری (عام) از سوی زن است که منجر به ناشزه شدن زن می شود. در صورت اثبات عدم تمکین، تنها حقی که از زن سلب می شود، حق دریافت نفقه از شوهر است. عدم تمکین مطلقاً هیچ تأثیری بر حق مهریه زن ندارد و مرد مکلف است در صورت مطالبه زن، مهریه او را بپردازد. مطالبه مهریه حق مستقل زن است و به تمکین یا عدم تمکین او وابسته نیست.

تأثیر اعتیاد یا سوء رفتار بر مهریه

اعتیاد یکی از زوجین یا سوء رفتار آن ها، به خودی خود باعث عدم تعلق مهریه نمی شود. مهریه، دینی است که مرد به زن دارد و تا زمانی که یکی از شرایط قانونی برای عدم تعلق آن محقق نشود، زن حق مطالبه آن را دارد. اما در شرایط خاصی، اعتیاد مرد یا زن می تواند مبنای درخواست طلاق از سوی طرف مقابل قرار گیرد و در صورتی که این اعتیاد به حدی باشد که زندگی مشترک را غیرقابل تحمل سازد و به عنوان یکی از شروط ضمن عقد نکاح برای طلاق مطرح شده باشد، ممکن است در روند رسیدگی به پرونده طلاق و تسویه حقوق مالی (نه به طور مستقیم مهریه) تأثیرگذار باشد. با این حال، همچنان تأکید می شود که صرف اعتیاد یا سوء رفتار، مهریه را ساقط نمی کند. تنها در صورتی که اعتیاد به حدی باشد که جزو عیوب قانونی برای فسخ نکاح (مانند جنون) محسوب شود، می تواند بر مهریه تأثیر بگذارد، که این نیز نیازمند اثبات در مراجع قضایی است.

تفاوت مهرالمثل، مهرالمسمی و مهرالمتعه

در نظام حقوقی ایران، انواع مهریه بر اساس نحوه تعیین و شرایط تعلق آن ها، دارای تفاوت های اساسی هستند. درک این تفاوت ها برای شناخت کامل حقوق مالی زن در ازدواج بسیار مهم است. در ادامه، این سه نوع مهریه (مهرالمسمی، مهرالمثل و مهرالمتعه) به صورت مقایسه ای و با جزئیات کامل بررسی می شوند:

عنوان	مهرالمسمی	مهرالمثل	مهرالمتعه
تعریف	مهریه ای که در زمان عقد نکاح، با توافق و تراضی کامل زوجین تعیین و در سند ازدواج ثبت می شود.	مهریه ای که در عقد دائم، در صورت عدم تعیین مهرالمسمی یا بطلان تعیین آن، و پس از وقوع نزدیکی، با توجه به شأن و وضعیت زن تعیین می گردد.	مالی که در عقد دائم، در صورت عدم تعیین مهریه و طلاق مرد قبل از نزدیکی، با ملاحظه وضعیت مالی مرد به زن داده می شود.
زمان تعیین	همزمان با عقد نکاح	پس از عقد و وقوع نزدیکی، در صورت عدم وجود مهرالمسمی	پس از عقد و در صورت طلاق از سوی مرد قبل از نزدیکی، در شرایطی که مهریه ای تعیین نشده باشد.
مبنا و معیار تعیین	توافق آزادانه طرفین	شأن و منزلت زن، وضعیت خانوادگی، موقعیت اجتماعی، سن، تحصیلات، عرف جامعه و نظر کارشناس و دادگاه	وضعیت مالی و توانایی مرد، و نظر دادگاه
نوع عقد	در عقد دائم و موقت (در موقت، تعیین مهریه شرط صحت عقد است)	معمولاً در عقد دائم بدون مهریه مشخص	فقط در عقد دائم بدون مهریه مشخص
لزوم رضایت طرفین	با رضایت کامل زن و مرد مشخص می شود.	بدون نیاز به توافق قبلی، توسط دادگاه تعیین می شود.	بدون نیاز به توافق قبلی، توسط دادگاه تعیین می شود.
امکان تغییر بعد از عقد	فقط با توافق کتبی و رسمی طرفین (مانند بذل یا ابراء)	با رای دادگاه و بدون نیاز به توافق طرفین قابل تعیین یا تغییر است.	با رای دادگاه و بدون نیاز به توافق طرفین قابل تعیین یا تغییر است.
شرایط استحقاق	زن پس از عقد، مالک تمام آن است. قبل از نزدیکی با طلاق، نصف می شود؛ بعد از نزدیکی، تمام آن تعلق می گیرد.	فقط در صورت وقوع نزدیکی قابل مطالبه است.	فقط در صورت طلاق از سوی مرد قبل از نزدیکی و عدم تعیین مهریه قابل مطالبه است.

این جدول به روشنی نشان می دهد که هر یک از این انواع مهریه، در شرایط خاصی قابلیت مطالبه دارند و نمی توان قوانین حاکم بر یکی را به دیگری تعمیم داد. درک این تمایزات، در جلوگیری از هرگونه تضییع حقوق و ایجاد عدالت در دعاوی خانوادگی اهمیت بسزایی دارد.

توصیه های حقوقی و نکات پایانی

مسائل مربوط به مهریه و سایر حقوق مالی در ازدواج، از پیچیدگی های خاصی برخوردار است که عدم آگاهی از آن ها می تواند تبعات حقوقی و مالی سنگینی برای زوجین در پی داشته باشد. برای مواجهه صحیح با این مسائل و تضمین رعایت حقوق، توجه به توصیه های زیر الزامی است:

1. مشاوره با وکیل متخصص خانواده: پیچیدگی قوانین و رویه های قضایی در زمینه مهریه و طلاق، ایجاب می کند که پیش از هرگونه اقدام حقوقی، اعم از طرح دعوا، پاسخ به دعوا، یا حتی توافقات غیررسمی، حتماً با یک وکیل متخصص و باتجربه در امور خانواده مشورت کنید. یک وکیل کارآزموده می تواند با بررسی دقیق شرایط پرونده، بهترین راهکار حقوقی را پیشنهاد داده و از تضییع حقوق شما جلوگیری نماید.
2. ثبت رسمی توافقات: هرگونه توافق در خصوص مهریه، اعم از تعیین، تعدیل، بخشش (بذل یا ابراء) یا نحوه پرداخت آن، باید به صورت رسمی و در دفاتر اسناد رسمی یا در حضور قاضی و ثبت در صورتجلسه دادگاه انجام شود. توافقات شفاهی یا عادی، در صورت بروز اختلاف، فاقد اعتبار کافی بوده و اثبات آن ها دشوار خواهد بود. این امر به ویژه در مواردی مانند بخشش مهریه یا طلاق های خلع و مبارات اهمیت مضاعف پیدا می کند.
3. آگاهی از قوانین به روز: قوانین مربوط به خانواده، از جمله مهریه، همواره در حال تغییر و به روزرسانی هستند. آگاهی از آخرین مصوبات، آیین نامه ها و رویه های قضایی، برای هر فردی که با این مسائل درگیر است، ضروری است. به عنوان مثال، تغییرات در قوانین مربوط به اعسار از پرداخت مهریه یا سقف بازداشت مرد بابت مهریه، می تواند بر نحوه مطالبه و وصول آن تأثیرگذار باشد.
4. توجه به شروط ضمن عقد: شروط ضمن عقد نکاح، ابزاری قدرتمند برای تنظیم روابط مالی و غیرمالی زوجین هستند. با درج شروطی مانند تقسیم اموال، حق طلاق، یا حتی شرایط خاص برای تعلق یا عدم تعلق مهریه (در چارچوب قوانین)، می توان از بسیاری از اختلافات آتی پیشگیری کرد. البته باید توجه داشت که این شروط باید مطابق با قوانین و شرع باشند تا از اعتبار حقوقی برخوردار گردند.
5. اجتناب از تصمیمات احساسی: در شرایط بحرانی زندگی مشترک، تصمیمات احساسی و بدون پشتوانه حقوقی می تواند به ضرر افراد تمام شود. توصیه می شود که در مواجهه با اختلافات مهریه یا طلاق، آرامش خود را حفظ کرده و با مشورت متخصصین، گام های منطقی و قانونی بردارید.

رعایت این توصیه ها، به شما کمک می کند تا با دیدی روشن تر و آگاهانه تر، با مسائل حقوقی مرتبط با مهریه برخورد کرده و از بروز مشکلات عدیده در آینده جلوگیری کنید.

نتیجه گیری

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح، از لحظه جاری شدن عقد به مالکیت او درمی آید. با این حال، همانطور که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، تصور اینکه مهریه تحت هر شرایطی به زن تعلق می گیرد، دقیق نیست. قانون مدنی ایران، موارد مشخصی را برای عدم تعلق کامل یا جزئی مهریه پیش بینی کرده است که شناخت دقیق آن ها برای هر دو طرف ازدواج ضروری است.

موارد اصلی عدم تعلق مهریه به زن شامل بطلان عقد نکاح و عدم وقوع نزدیکی، فسخ نکاح قبل از نزدیکی (به استثنای فسخ به دلیل عنن مرد)، فوت یکی از زوجین قبل از نزدیکی در صورت عدم تعیین مهریه، عدم تعیین مهریه در عقد دائم و جدایی پیش از نزدیکی، و همچنین بذل مهریه توسط زن با رضایت کامل در قالب طلاق های خلع و مبارات می شود. در موارد طلاق قبل از نزدیکی نیز، زن مستحق نصف مهریه خواهد بود، نه تمام آن.

یکی از نکات کلیدی و حیاتی، رفع ابهامات و باورهای غلط رایج در جامعه است. به طور قاطع تأکید می شود که مسائلی مانند خیانت زن، عدم تمکین یا ناشزه بودن، و اعتیاد یا سوء رفتار (به خودی خود و بدون وجود شرایط خاص قانونی)، هیچ تأثیری بر حق مطالبه مهریه زن ندارند. مهریه حقی مستقل است که به محض عقد ایجاد می شود و به رفتارها یا تخلفات بعدی زن در زندگی مشترک مرتبط نیست.

در نهایت، پیچیدگی های حقوقی مسائل خانواده، لزوم بهره گیری از مشاوره تخصصی وکلای مجرب را دوچندان می کند. آگاهی از قوانین، ثبت رسمی توافقات، و اتخاذ تصمیمات حقوقی بر پایه منطق و مستندات قانونی، بهترین مسیر برای حفظ حقوق و پیشگیری از اختلافات و مشکلات آتی است. مراجعه به متخصصین حقوقی، تضمین کننده این است که شما در مسیر درستی گام برداشته و از حقوق خود به نحو احسن دفاع نمایید.