نمونه دادخواست مطالبه وجه با اتیان سوگند (جامع و کاربردی)
نمونه دادخواست مطالبه وجه با اتیان سوگند
هنگامی که برای مطالبه وجه و بازپس گیری حق خود مدارک کتبی کافی مانند سند، فاکتور رسمی، رسید بانکی واضح یا شاهد معتبر در دسترس نیست، اتیان سوگند (قسم خوردن) می تواند آخرین راه حل قانونی باشد.
در نظام حقوقی ایران، مطالبه وجه بدون وجود مدارک کتبی محکم، چالش برانگیز است. با این حال، قانون گذار راه هایی را برای احقاق حق در این شرایط پیش بینی کرده است که یکی از مهم ترین آن ها، ابزار اتیان سوگند است. این مکانیزم حقوقی که ریشه در فقه اسلامی و قوانین مدنی و آیین دادرسی مدنی ایران دارد، به خواهان این امکان را می دهد تا در صورت فقدان سایر ادله اثبات دعوا، با درخواست سوگند از خوانده یا ادای سوگند توسط خود، مسیر دادرسی را تغییر دهد و به نتیجه مطلوب دست یابد.
این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، به تشریح ابعاد مختلف اتیان سوگند در دعاوی مطالبه وجه می پردازد. از مبانی قانونی و شرایط اتیان سوگند گرفته تا نحوه نگارش دقیق دادخواست مطالبه وجه با تأکید بر درخواست سوگند و پیامدهای قانونی آن، تمامی جزئیات لازم برای اشخاصی که قصد دارند حقوق خود را از این طریق پیگیری کنند، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. تمرکز اصلی بر ارائه یک نمونه دادخواست کامل و عملیاتی است که خلأ موجود در محتواهای مشابه را در زمینه ادغام درخواست سوگند در ساختار دادخواست پر کند.
اتیان سوگند در نظام حقوقی ایران: مبانی و شرایط
اتیان سوگند در نظام حقوقی ایران، بیش از یک عمل مذهبی صرف، یک ابزار اثباتی دارای اعتبار قضایی است که در شرایط خاصی می تواند سرنوشت یک دعوا را تعیین کند. شناخت مبانی قانونی و شرایط دقیق آن برای هر فردی که قصد استفاده از این ابزار را دارد، ضروری است.
تعریف اتیان سوگند
«اتیان» در لغت به معنای انجام دادن و به جا آوردن است و در اصطلاح حقوقی، «اتیان سوگند» به معنای ادای قسم یا سوگند خوردن در محضر دادگاه است. سوگند، یکی از ادله اثبات دعوا محسوب می شود که در ماده ۱۹۴ قانون آیین دادرسی مدنی در کنار اقرار، اسناد، شهادت و معاینه محل و تحقیق محلی ذکر شده است. این ابزار به عنوان آخرین دلیل در مواردی که سایر ادله ناکافی یا ناموجود باشند، کاربرد می یابد.
مبانی قانونی اتیان سوگند
جایگاه سوگند در قوانین ایران، به وضوح تبیین شده و دارای پشتوانه فقهی قوی است:
- ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی: این ماده به صراحت بیان می دارد: در مواردی که صدور حکم دادگاه، منوط به سوگند شرعی می باشد، دادگاه به درخواست متقاضی، قرار اتیان سوگند صادر کرده و در آن، موضوع سوگند و شخصی را که باید سوگند یاد کند، تعیین می نماید. این ماده نشان می دهد که درخواست سوگند باید صریح باشد و دادگاه با صدور قرار، شرایط آن را مشخص می کند.
- ماده ۱۳۲۵ قانون مدنی: در دعاوی که به شهادت شهود قابل اثبات است، مدعی می تواند، حکم به دعوی خود را که مورد انکار مدعی علیه است، منوط به قسم او نماید. این ماده به قابلیت اثبات دعاوی مالی و برخی دیگر از دعاوی با شهادت شهود اشاره دارد و در نبود شهود، سوگند را به عنوان جایگزین معرفی می کند.
- ماده ۲۸۱ قانون آیین دادرسی مدنی: این ماده به الفاظ و تشریفات سوگند می پردازد: سوگند باید، مطابق قرار دادگاه و با لفظ جلاله (والله، بالله، تالله) یا نام خداوند متعال به سایر زبان ها، ادا گردد و در صورت نیاز به تغلیظ، دادگاه کیفیت آن را از حیث زمان، مکان و الفاظ تعیین می نماید. در هر حال، فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان در ادای سوگند به نام خداوند متعال نخواهد بود. مراتب اتیان سوگند، صورتجلسه می گردد.
- قاعده فقهی البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر: این قاعده مشهور فقهی، اساس و بنیان اتیان سوگند در بسیاری از دعاوی را تشکیل می دهد. بر اساس این قاعده، بار اثبات (بینه) بر عهده مدعی است و سوگند (یمین) بر عهده منکر. یعنی اگر خواهان دلیلی نداشته باشد و خوانده منکر دعوا باشد، خوانده باید سوگند یاد کند.
شرایط کلی صدور قرار اتیان سوگند در دعاوی مالی
دادگاه تنها در صورتی قرار اتیان سوگند را صادر می کند که شرایط خاصی فراهم باشد:
- فقدان یا ناکافی بودن دلیل: اصلی ترین شرط، عدم وجود دلیل اثباتی دیگر برای ادعای خواهان یا ناکافی بودن دلایل موجود است. یعنی اگر خواهان بتواند با اسناد کتبی، شهادت شهود معتبر یا اقرار خوانده دعوای خود را اثبات کند، نیازی به سوگند نخواهد بود. دادگاه ابتدا تمام دلایل ارائه شده را بررسی می کند و در صورت ناتوانی خواهان از اثبات، به سوگند متوسل می شود.
- انکار صریح خوانده: خوانده باید به صراحت و بدون ابهام، ادعای خواهان را انکار کند. اگر خوانده به نحوی اقرار کند یا انکار او مبهم و غیرصریح باشد، موضوع سوگند منتفی می شود.
- اهلیت قانونی طرفین: شخصی که باید سوگند یاد کند (چه خواهان و چه خوانده)، باید دارای اهلیت قانونی باشد؛ یعنی عاقل، بالغ و مختار باشد. سوگند از سوی اشخاص محجور (مانند صغیر یا مجنون) یا کسانی که تحت اکراه سوگند یاد می کنند، معتبر نیست.
- مرتبط بودن موضوع سوگند با شخص قسم خورنده: موضوع سوگند باید مستقیماً به شخص قسم خورنده مربوط باشد. به عبارت دیگر، فرد باید در مورد عمل یا عدم عمل خودش سوگند یاد کند، نه در مورد اعمال شخص ثالث.
- عدم امکان توجه سوگند به ولی، وصی یا قیم: مطابق ماده ۱۳۲۷ قانون مدنی، در دعاوی که علیه صغیر یا مجنون مطرح می شود، نمی توان قسم را متوجه ولی، وصی یا قیم آنان کرد، مگر در مورد اعمالی که مستقیماً از خود ولی یا قیم صادر شده باشد و در زمانی که هنوز در سمت خود قرار دارند. این محدودیت برای حفظ حقوق محجورین و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی است.
اتیان سوگند در نظام حقوقی ایران به عنوان یک ابزار اثباتی شرعی و قانونی، تنها در صورتی معتبر و قابل استناد است که تمامی شرایط و تشریفات مقرر در قوانین مدنی و آیین دادرسی مدنی به دقت رعایت شده باشد.
چرا و چه زمانی به دادخواست مطالبه وجه با اتیان سوگند نیاز داریم؟
دادخواست مطالبه وجه با اتیان سوگند، راه حلی تخصصی برای مواقعی است که فرد طلبکار، برای اثبات حقانیت خود با کمبود یا فقدان ادله کتبی یا شهادت مواجه است. فهم دقیق زمان و چرایی نیاز به این نوع دادخواست، برای احقاق حق بسیار مهم است.
سناریوهای کاربرد
این نوع دادخواست در موقعیت های خاصی کاربرد می یابد که به شرح زیر است:
- قرض های شفاهی یا بدون رسید کتبی: در بسیاری از موارد، به خصوص در روابط دوستانه، خانوادگی یا کاری بر مبنای اعتماد، وجوهی به عنوان قرض رد و بدل می شود که هیچ رسید کتبی یا سند رسمی برای آن وجود ندارد. در صورت انکار بدهکار، اتیان سوگند می تواند راهگشا باشد.
- معاملات و تعهدات مالی شفاهی: گاهی اوقات، قراردادها یا تعهدات مالی به صورت شفاهی منعقد می شوند. مثلاً پرداخت مبلغی بابت خدمتی خاص یا فروش کالایی بدون ثبت قرارداد کتبی. اگر خوانده منکر چنین توافقی شود و شواهد دیگری در دست نباشد، سوگند مطرح می شود.
- مواردی که اسناد موجود مورد انکار یا ادعای جعل قرار گرفته اند: حتی اگر سندی وجود داشته باشد، ممکن است خوانده اصالت آن را انکار کند یا مدعی جعل شود. در این صورت، پس از بررسی های لازم و در صورت عدم اثبات اصالت سند و فقدان دلایل دیگر، دادگاه ممکن است به اتیان سوگند روی آورد.
- عدم وجود شاهد یا ناکافی بودن شهادت شهود: شهادت شهود یکی از راه های اثبات دعواست. اما اگر شاهدی وجود نداشته باشد یا شهادت شهود به دلایلی (مانند ابهام، عدم تطابق با واقعیت، یا فقدان شرایط قانونی) برای قاضی کافی نباشد، ابزار سوگند می تواند به کار گرفته شود.
مزایای استفاده از اتیان سوگند
اتیان سوگند با وجود پیچیدگی های خاص خود، مزایای مهمی دارد:
- آخرین راه حل برای احقاق حق: در بسیاری از موارد، اتیان سوگند آخرین و تنها راه باقی مانده برای طلبکار جهت احقاق حق خویش است، زمانی که هیچ دلیل دیگری برای اثبات دعوا وجود ندارد.
- افزایش سرعت در رسیدگی به پرونده: در صورت ادای سوگند توسط یکی از طرفین، پرونده سریع تر به نتیجه می رسد. به جای گذراندن مراحل طولانی جمع آوری و بررسی ادله، سوگند می تواند فوراً به دعوا خاتمه دهد.
محدودیت ها و چالش ها
استفاده از اتیان سوگند بدون چالش نیست و محدودیت هایی دارد:
- لزوم پذیرش سوگند توسط قاضی: قاضی باید شرایط را برای صدور قرار اتیان سوگند فراهم ببیند. تصمیم گیری در این خصوص کاملاً در حیطه اختیارات و تشخیص قاضی است.
- عدم قطعیت در اثبات و وابستگی به وجدان طرف مقابل: اعتبار سوگند تا حد زیادی به وجدان و صداقت فرد قسم خورنده وابسته است. اگرچه سوگند شرعی است، اما امکان ادای سوگند کذب همیشه وجود دارد و اثبات آن دشوار است.
- پیچیدگی های حقوقی در مراحل دادرسی: نحوه طرح درخواست سوگند، ادای آن، و پیامدهای نکول (امتناع) یا رد قسم به طرف دیگر، نیازمند آگاهی حقوقی دقیق است که ممکن است برای افراد عادی پیچیده باشد.
ساختار و نگارش نمونه دادخواست مطالبه وجه با اتیان سوگند
نگارش یک دادخواست مؤثر و قانونی، به خصوص زمانی که مطالبه وجه با تکیه بر اتیان سوگند است، نیازمند دقت و رعایت اصول خاصی است. دادخواست باید به گونه ای تنظیم شود که علاوه بر معرفی دقیق خواسته، دلایل و مستندات، به صراحت درخواست اتیان سوگند را نیز مطرح کند.
اجزای اصلی دادخواست
هر دادخواست حقوقی از اجزای مشخصی تشکیل شده است که باید به دقت تکمیل شوند:
- خواهان: شامل مشخصات کامل فرد طلبکار (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس دقیق، شماره تماس).
- خوانده: شامل مشخصات کامل فرد بدهکار (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس دقیق، شماره تماس).
- وکیل (در صورت وجود): مشخصات کامل وکیل دادگستری.
- خواسته: در این بخش باید به وضوح مطالبه مالی شامل اصل مبلغ، خسارت تأخیر تأدیه (در صورت مطالبه) و هزینه های دادرسی قید شود. نکته مهم: در اینجا باید به صراحت درخواست صدور قرار اتیان سوگند نیز ذکر گردد. به عنوان مثال: مطالبه مبلغ [عدد] ریال بابت قرض، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی، و تقاضای صدور قرار اتیان سوگند نسبت به خوانده محترم جهت اثبات عدم مدیونیت خویش.
- دلایل و منضمات: این بخش شامل هرگونه مدرک موجود است که می تواند به تقویت ادعا کمک کند، حتی اگر به تنهایی برای اثبات کافی نباشد. مانند:
- تصویر کارت ملی خواهان.
- پیامک ها، مکالمات ضبط شده (در صورت اخذ مجوز قانونی)، ایمیل ها، چت های شبکه های اجتماعی که حاوی اشاراتی به دین باشند.
- فیش های واریزی بانکی که اگرچه عنوان قرض ندارند، اما وقوع انتقال وجه را نشان می دهند.
- اظهارنامه ارسالی به خوانده.
- شهادت غیرمستقیم شهود یا مطلعین.
- و مهم تر از همه: تقاضای صدور قرار اتیان سوگند نسبت به خوانده محترم [نام و نام خانوادگی خوانده]/آمادگی برای ادای سوگند در صورت رد قسم از سوی خوانده. این درخواست باید کاملاً واضح و بدون ابهام باشد.
- شرح دادخواست: این بخش قلب دادخواست است و باید به صورت کاملاً تشریحی، دقیق و با استناد به دلایل و قوانین مربوطه نگارش شود. در این بخش، باید به صورت مفصل به ماجرا پرداخته شود و استدلال قانونی برای درخواست سوگند ارائه گردد.
نحوه نگارش شرح دادخواست با تأکید بر اتیان سوگند (نمونه کامل و با جزئیات)
در بخش شرح دادخواست، روایت باید کاملاً واضح و پیوسته باشد و به نحوی نگارش شود که قاضی را متقاعد کند که اتیان سوگند، راه حل نهایی برای حل و فصل دعواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
به استحضار می رساند اینجانب [نام کامل خواهان]، فرزند [نام پدر خواهان]، بر اساس روابط [نوع رابطه مانند: دوستانه/کاری/فامیلی] و اعتمادی که با خوانده محترم، آقای/خانم [نام کامل خوانده]، فرزند [نام پدر خوانده]، داشته ام، در تاریخ [تاریخ دقیق یا تقریبی] مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال را به عنوان [نوع مطالبه، مثلاً قرض الحسنه/ثمن معامله/اجرت خدمات] به ایشان پرداخت نموده یا تحویل داده ام. [در این قسمت، جزئیات بیشتری از نحوه واریز یا پرداخت، دلیل آن، و توافقات اولیه (حتی اگر شفاهی باشد) ذکر شود. مثلاً: «این مبلغ به درخواست ایشان و به منظور [توضیح دلیل دریافت وجه] به صورت نقدی / از طریق کارت به کارت به شماره حساب [شماره حساب خوانده] واریز گردید.»]
علی رغم گذشت مدت زمانی طولانی از موعد مقرر بازپرداخت/ایفای تعهد [تاریخ موعد مقرر یا زمان معقول] و پیگیری های مکرر اینجانب از طریق [ذکر راه های پیگیری مانند: تماس های تلفنی، پیامک ها (رونوشت پیامک های موجود ضمیمه است)، مراجعه حضوری]، خوانده محترم از پرداخت مبلغ مذکور خودداری نموده و با وجود طرح مکرر موضوع، از ایفای تعهدات خویش امتناع ورزیده است.
با عنایت به اینکه پرداخت وجه یا تعهد فوق الذکر به دلیل [توضیح دلیل فقدان مدرک کتبی، مثلاً اعتماد کامل، فوریت امر، یا عرف حاکم بر روابط] بدون تنظیم سند کتبی رسمی یا عادی صورت پذیرفته و متاسفانه اینجانب دلایل و مدارک کتبی محکمه پسند و شاهد مستقیم برای اثبات کامل این دین ندارم، و خوانده محترم نیز منکر ادعای اینجانب می باشد، لذا راهی جز استناد به سوگند شرعی برای احقاق حق باقی نمانده است.
با توجه به مراتب فوق، و مستنداً به ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی، از محضر دادگاه محترم تقاضای صدور قرار اتیان سوگند را نسبت به خوانده محترم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] دارم تا بر عدم مدیونیت خویش به اینجانب در خصوص مبلغ [مبلغ مورد مطالبه] ریال سوگند یاد نماید.
در صورت امتناع ایشان از سوگند (نکول) و یا رد آن به اینجانب، آمادگی کامل خود را جهت ادای سوگند شرعی و اثبات طلب خود در محضر دادگاه محترم اعلام می نمایم.
لذا با عنایت به عدم انکار خوانده به دریافت مبلغ و صرفاً منکر بودن موضوع قرض بودن وجه، تقاضای محکومیت خوانده به پرداخت اصل خواسته (مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال)، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید یا مطالبه] تا زمان اجرای کامل حکم، و نیز کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) را از محضر دادگاه محترم استدعا دارم.
با تقدیم احترام،
[نام و نام خانوادگی خواهان]
[امضاء]
[تاریخ]
این ساختار به قاضی نشان می دهد که خواهان، تمامی جوانب حقوقی را در نظر گرفته و تنها در غیاب سایر ادله، به آخرین راه حل قانونی یعنی سوگند متوسل شده است. تأکید بر عدم وجود مدارک کافی و همچنین صراحت در درخواست سوگند از خوانده و آمادگی برای رد سوگند، از نکات کلیدی در این نوع دادخواست است.
نمونه دادخواست مطالبه وجه با اتیان سوگند (قالب آماده و پرکاربرد)
در این بخش، یک نمونه دادخواست کامل و عملیاتی برای مطالبه وجه با درخواست اتیان سوگند ارائه می شود. این نمونه با در نظر گرفتن تمامی اجزا و نکات حقوقی مربوطه، به گونه ای تنظیم شده که بتواند راهنمای جامع و کاربردی برای مخاطبان باشد.
بسمه تعالی
مشخصات دادخواست
| عنوان | مشخصات |
|---|---|
| خواهان: | نام: [نام و نام خانوادگی] ، نام پدر: [نام پدر] ، کد ملی: [کد ملی] ، اقامتگاه: [آدرس دقیق] ، شماره تماس: [شماره تماس] |
| خوانده: | نام: [نام و نام خانوادگی] ، نام پدر: [نام پدر] ، کد ملی: [کد ملی] ، اقامتگاه: [آدرس دقیق] ، شماره تماس: [شماره تماس] |
| وکیل: (در صورت وجود) | نام: [نام و نام خانوادگی] ، شماره پروانه وکالت: [شماره] ، اقامتگاه: [آدرس دقیق] ، شماره تماس: [شماره تماس] |
خواسته
- مطالبه مبلغ [مبلغ به عدد، مثلاً: ۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰] ریال (معادل [مبلغ به حروف، مثلاً: یک میلیارد و پانصد میلیون] ریال) بابت [قرض الحسنه/ثمن معامله/اجرت خدمات/…]
- مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ مطالبه تا زمان اجرای حکم
- مطالبه کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود)
- تقاضای صدور قرار اتیان سوگند نسبت به خوانده محترم جهت اثبات عدم مدیونیت خویش، یا در صورت نکول/رد سوگند، آمادگی برای ادای سوگند توسط خواهان.
دلایل و منضمات
- تصویر مصدق کارت ملی خواهان
- تصویر مصدق اظهارنامه ارسالی به خوانده به شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ]
- رونوشت پیامک های ارسالی یا چت های مرتبط (در صورت وجود و لزوم)
- فیش های واریزی بانکی (در صورت وجود، حتی اگر بدون عنوان صریح قرض باشد)
- درخواست صدور قرار اتیان سوگند
شرح دادخواست
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان مربوطه]
با سلام و احترام،
به استحضار عالی می رساند اینجانب خواهان، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان]، بر مبنای [نوع رابطه، مثلاً: روابط دوستانه و دیرینه / تعاملات کاری / خویشاوندی] که با خوانده محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده]، برقرار بوده است، در تاریخ [تاریخ دقیق یا تقریبی، مثلاً: مورخ ۱۵/۰۲/۱۴۰۲]، مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال را به عنوان [ماهیت دین، مثلاً: قرض الحسنه / پیش پرداخت یک معامله شفاهی / اجرت ارائه خدمات فنی] به ایشان پرداخت نموده یا به حساب بانکی ایشان واریز کرده ام.
این مبلغ [توضیح بیشتر، مثلاً: به صورت نقدی در محل کار خوانده تحویل داده شد / از طریق حواله پایا به شماره حساب [شماره حساب] واریز گردید] و مقرر شد در تاریخ [تاریخ سررسید یا بازه زمانی، مثلاً: ظرف مدت شش ماه / در تاریخ ۲۰/۰۸/۱۴۰۲] توسط خوانده محترم بازپرداخت گردد.
متاسفانه، علیرغم فرا رسیدن موعد مقرر و پیگیری های مکرر اینجانب از طریق [ذکر مستندات پیگیری مانند: تماس های تلفنی، پیامک های حاوی مطالبه وجه که رونوشت آن ها ضمیمه می باشد، یا ارسال اظهارنامه رسمی به شماره فوق الذکر در تاریخ [تاریخ اظهارنامه]]، خوانده محترم تاکنون از بازپرداخت وجه مذکور و ایفای تعهد خودداری نموده و با وجود مذاکرات، منکر وجود این دین شده و به درخواست های قانونی اینجانب پاسخ مثبت نداده است.
نظر به اینکه به دلیل [توضیح منطقی، مثلاً: ماهیت روابط دوستانه / اعتماد متقابل / فوریت پرداخت]، برای پرداخت این مبلغ، سند کتبی رسمی یا عادی تنظیم نشده و اینجانب نیز شاهد مستقیمی برای اثبات وجود دین در اختیار ندارم، و خوانده محترم نیز به صراحت منکر ادعای اینجانب گردیده است، لذا برای احقاق حق خود، چاره ای جز استناد به اتیان سوگند شرعی ندارم.
با عنایت به مراتب فوق، و مستنداً به ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی و قاعده فقهی البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر، از محضر دادگاه محترم درخواست دارم که با صدور قرار اتیان سوگند، خوانده محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] را مکلف فرمایند تا در محضر دادگاه و با ادای سوگند شرعی، بر عدم مدیونیت خویش نسبت به اینجانب در خصوص مبلغ [مبلغ مورد مطالبه] ریال سوگند یاد نماید.
در صورت امتناع خوانده محترم از ادای سوگند (نکول) و یا رد قسم به اینجانب، آمادگی کامل خود را جهت ادای سوگند شرعی و اثبات وجود طلب در محضر دادگاه محترم اعلام می دارم.
لذا، با احراز حقانیت اینجانب از طریق سوگند، مستدعی است حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل خواسته (مبلغ [مبلغ به عدد] ریال)، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید یا مطالبه] تا زمان اجرای کامل حکم (مطابق شاخص بانک مرکزی)، و همچنین پرداخت کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود)، صادر و اعلام فرمایند.
با تقدیم احترام و تشکر فراوان،
[نام و نام خانوادگی خواهان]
[امضاء]
[تاریخ]
نکات کلیدی در روند دادرسی و پیامدهای اتیان سوگند
اتیان سوگند در دادگاه، فرآیندی با تشریفات خاص و پیامدهای حقوقی مهم است که می تواند سرنوشت یک پرونده را رقم بزند. آگاهی از این نکات برای طرفین دعوا و وکلای آن ها بسیار حیاتی است.
نحوه رسیدگی دادگاه
پس از طرح دادخواست مطالبه وجه با درخواست اتیان سوگند، دادگاه مراحل زیر را طی می کند:
- صدور قرار اتیان سوگند و ابلاغ به طرفین: در صورتی که قاضی پس از بررسی دلایل و مستندات خواهان و انکار صریح خوانده، شرایط قانونی را برای اتیان سوگند فراهم ببیند، قرار اتیان سوگند را صادر می کند. در این قرار، موضوع دقیق سوگند، شخصی که باید سوگند یاد کند و زمان و مکان ادای سوگند مشخص می شود. این قرار به طرفین ابلاغ می گردد.
- تشریفات ادای سوگند: سوگند باید در جلسه رسمی دادگاه و با رعایت تشریفات خاص ادا شود. این تشریفات شامل:
- مکان و زمان: معمولاً در محل دادگاه و در جلسه ای که قاضی تعیین می کند.
- الفاظ جلاله: سوگند باید با الفاظ جلاله مانند والله، بالله، تالله یا معادل های آن به زبان های دیگر (برای غیرمسلمانان) و به نام خداوند متعال ادا شود. این الفاظ باید به صورت صریح و با نیت ادا گردند.
- صورتجلسه شدن: مطابق ماده ۲۸۱ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب ادای سوگند، شامل نام قسم خورنده، موضوع سوگند، زمان و مکان و متن دقیق الفاظ بیان شده، باید به صورت کامل در صورتجلسه رسمی دادگاه ثبت شود.
- امکان تغلیظ سوگند: در برخی موارد، قاضی برای تأکید بر اهمیت سوگند و ایجاد تأثیر روانی بیشتر، می تواند کیفیت سوگند را از حیث زمان (مثلاً در ایام خاص مذهبی)، مکان (مثلاً در اماکن مقدس) و الفاظ تشدید کند که به آن «تغلیظ سوگند» گفته می شود. این امر صرفاً جنبه تشدید دارد و به خودی خود شرط اعتبار سوگند نیست.
پیامدهای سوگند
نتیجه دعوا بسته به نحوه برخورد طرفین با قرار اتیان سوگند، متفاوت خواهد بود:
- ادای سوگند توسط منکر (خوانده): اگر خوانده (مدعی علیه) به دعوت دادگاه سوگند یاد کند و بر عدم مدیونیت خود سوگند بخورد، سوگند او قاطع دعوا خواهد بود. به این معنا که ادعای خواهان رد شده و خوانده از مسئولیت مبرا می شود.
- امتناع از سوگند (نکول) توسط منکر: اگر خوانده از ادای سوگند امتناع کند (نکول کند)، دادگاه می تواند سوگند را به خواهان (مدعی) رد کند. یعنی از خواهان بخواهد که خود سوگند یاد کند.
- ادای سوگند توسط خواهان (در صورت رد قسم): در صورتی که سوگند به خواهان رد شود و خواهان نیز سوگند یاد کند، سوگند او نیز قاطع دعوا خواهد بود. این بار، حکم به محکومیت خوانده صادر شده و او ملزم به پرداخت وجه مورد مطالبه می گردد.
- امتناع از سوگند توسط خواهان (در صورت رد قسم): اگر سوگند به خواهان رد شود و او نیز از ادای سوگند امتناع کند، دعوا ساقط می شود. به این معنا که خواهان نمی تواند با این دعوا به حق خود برسد و پرونده با رد دعوای او بسته خواهد شد.
مواردی که سوگند پذیرفته نمی شود
در برخی شرایط، حتی با درخواست طرفین، دادگاه از صدور قرار اتیان سوگند یا ترتیب اثر دادن به آن خودداری می کند:
- وجود دلایل کافی دیگر: اگر خواهان دلایل محکم دیگری (مانند سند رسمی یا شهادت معتبر) برای اثبات ادعای خود داشته باشد، نیازی به سوگند نیست. سوگند آخرین راه حل است.
- عدم اهلیت طرفین: همانطور که پیشتر گفته شد، شخصی که سوگند یاد می کند باید عاقل، بالغ و مختار باشد. سوگند از سوی محجورین یا افراد فاقد اراده آزاد، فاقد اعتبار است.
- موضوع سوگند مرتبط با قسم خورنده نباشد: سوگند باید در مورد اعمال خود فرد قسم خورنده باشد، نه در مورد اعمال شخص ثالث.
- عدم رعایت تشریفات قانونی: اگر سوگند با الفاظ غیرشرعی، خارج از محضر دادگاه، یا بدون ثبت رسمی در صورتجلسه ادا شود، فاقد اعتبار قضایی خواهد بود.
- دعاوی که نیاز به دلیل خاص دارند: در برخی دعاوی، اثبات حق نیاز به دلیل خاصی دارد که سوگند به تنهایی نمی تواند جایگزین آن شود. مثلاً در مواردی که قانون سند رسمی را شرط اثبات قرار داده است، سوگند به تنهایی کافی نیست.
آگاهی از این جزئیات، نه تنها برای تنظیم یک دادخواست صحیح بلکه برای مدیریت روند دادرسی و پیش بینی پیامدهای آن، ضروری است و می تواند به احقاق حقوق افراد کمک شایانی کند.
نتیجه گیری
در نهایت، نمونه دادخواست مطالبه وجه با اتیان سوگند ابزاری قدرتمند و در عین حال حساس در نظام حقوقی ایران است که به افراد امکان می دهد تا در غیاب اسناد و مدارک کتبی کافی، حقوق مالی خود را پیگیری کنند. این مقاله به تفصیل مبانی قانونی، شرایط، نحوه نگارش و پیامدهای اتیان سوگند را تشریح کرد و با ارائه یک نمونه دادخواست جامع، راهنمایی عملی برای علاقه مندان فراهم آورد.
تأکید شد که درخواست اتیان سوگند باید به صورت صریح در دادخواست ذکر شود و شرح دقیق واقعه و دلیل عدم وجود مدارک کتبی، برای متقاعد کردن قاضی از اهمیت بالایی برخوردار است. ادای سوگند یا امتناع از آن، می تواند به سرعت سرنوشت پرونده را مشخص کند و از این رو، آگاهی از تمامی جنبه های قانونی و شرعی آن برای جلوگیری از تضییع حق، ضروری است.
پیچیدگی های حقوقی، لزوم رعایت دقیق تشریفات و تأثیر وجدان طرف مقابل در نتیجه نهایی، اهمیت مشاوره با وکیل متخصص را در این نوع دعاوی دوچندان می کند. یک وکیل مجرب می تواند در تنظیم دقیق دادخواست، ارائه استدلال های حقوقی متقن و راهبری پرونده در مسیر صحیح، راهگشا باشد.
امید است این راهنمای جامع، گامی موثر در جهت ارتقاء آگاهی حقوقی و تسهیل فرآیند احقاق حقوق مالی در شرایط خاص باشد. همواره توصیه می شود قبل از هر اقدام قانونی، با کارشناسان و وکلای متخصص در این حوزه مشورت نمایید.