بیمه انرژی چیست؟
آگاهی از انواع بیمه، خصوصاً بیمه‌های خاص مثل بیمه مهندسی؛ بیمه انرژی و پوشش‌های آن‌ها، موجب افزایش راحتی افراد می‌شود. بیمه انرژی یکی از بیمه‌هایی است که تهیه و خرید آن می‌تواند برای افراد فواید زیادی به همراه داشتـه باشد. بیمه دات کام با توجه به اهمیت منابع انرژی و نقش آن‌ها در پیشرفت جوامع، به معرفی یک بیمه کاربردی برای این صنف می‌پردازد. بنابراین تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا پاسخ سوالاتی مانند بیمه انرژی چیست یا بیمه انرژی چه پوشش‌هایی دارد، و سوالاتی از این قبیل را دریابید.
بیمه انرژی چیست؟
در ابتدا باید بدانید بیمه انرژی چیست؟ در همین راستا در ادامه این بخش به توضیح بیمه انرژی می‌پردازیم. به طور کلی بیمه‌های انرژی زیر مجموعه هستند و پوشش‌های بیمه صنایعی نظیر ، گاز، پتروشیمی، پالایش، پخش و فعالیت‌های وابسته به این صنایع را شامل می‌شوند. بر همین اساس برای استخراج نفت، گاز، پالایش آن‌ها و تمامی کارخانجات جانبی که در فرآیند تولید و استخراج نفت و گاز احداث می‌شوند، بیمه‌نامه‌ای به نام بیمه انرژی به وجود آمده است. بیمه‌های مهندسی و انرژی به طور کلی در دو گروه قرار می‌گیرند:
بیمه‌های مهندسی گروه اول شامل بیمه‌نامه‌هایی هستند که طرحهای عمرانی، صنعتی، کشاورزی و زیربنایی به‌ویژه طرحهای نفت، گاز و پتروشیمی در هنگام ساخت و نصب و اجرای کار را تحت پوشش قرار می‌دهند. بیمهنامههای گروه اول تحت پوشش تمام‌خطر قرار دارند. اعتبار بیمهنامههای این گروه از بیمه‌های مهندسی و انرژی به میزان سرمایه، بزرگی طرح و زمان بندی اجرایی بستگی دارد. معمولا این بیمه‌نامه‌ها دارای چند سال اعتبار هستند. بیمهنامههای گروه اول پروژه‌ها را از زمان تجهیز کارگاه، تا تحویل موقت کار تحت پوشش بیمه قرار می‌دهند. لازم به ذکر است که پوشش‌های این بیمه نامه شامل دوره راه‌اندازی و نگهداری طرح هم است.
بیمهنامههای مهندسی گروه دوم، شامل بیمه‌نامه‌هایی هستند که برای بهره‌برداری از کارخانه، پل، راه، مترو، پالایشگاه، نیروگاه، سد، فرودگاه، سازه‌هایی مهندسی، ماشین‌آلات و تجهیزات راه‌سازی، ساختمانی، کشاورزی و دیگر ماشین‌ها و تجهیزات پیمانکاران، شکست ماشین‌آلات، رایانه و تجهیزات الکترونیکی و مواردی از این دست به وجود آمـده‌اند. به طور معمول اعتبار این بیمه‌نامه‌ها سالانه است.
انواع بیمهنامههای دوره ساخت در رشته مهندسی
بیمهنامههای دوره ساخت در دو گروه بیمهنامههای تمام خطر پیمانکاری و بیمهنامههای تمام خطر نصب قرار می‌گیرند که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
1. معرفی و بررسی بیمهنامههای تمام خطر پیمانکاری
این بیمه‌نامه‌ها خسارت‌های فیزیکی، ناگهانی و پیش‌بینی نشده، ناشی از حادثه در هنگام اجرای پروژه‌های عمرانی، زیربنایی و عملیات ساختمانی انواع سازه‌ها مانند ساختمان‌های مسکونی، اداری، برج، کارخانه‌ها، سیلوها، راه‌ها، راه آهن، فرودگاه، سدها، پروژه‌های آب‌رسانی و زه‌کشی، تونل‌ها، پل‌ها، لوله‌کشی آب و فاضلاب، مخازن آب، موج‌شکن‌ها و مواردی از این دست را تحت پوشش قرار می‌دهند. عوامل زیادی باعث بروز حادثه، خسارت و هدر رفتـن سرمایه و انرژی می‌شود. برخی از این عوامل به شرح زیر هستند:
- آتش‌سوزی
- سرقت
- سیل
- طغیان آب
- طوفان
- زمین‌لرزه
- نشست
- صاعقه
- سهل‌انگاری
- انفجار
- فقدان مهارت
- لغزش و رانش زمین
بیمه خطر پیمانکاری، علاوه بر پوشش خسارت‌های وارد به پروژه، خسارت‌های ناشی از حمل و نقل مصالح و تجهیزات، برداشت ضایعات، اموال مجاور، مسئولیت مدنی در برابر اشخاص ثالث (جانی و مالی) و مواردی از این دست را هم تحت پوشش قرار می‌دهد. پوشش این بیمه‌نامه از زمان تجهیز کارگاه تا زمان تحویل موقت است. البته در صورت درخواست بیمه‌گزار پس از تحویل موقت کار در دوره نگهداری هم می‌توانند از پوشش‌های این بیمه‌نامه استفاده کنند.
2. بیمهنامههای تمام خطر نصب
این بیمه‌نامه خسارت‌های ناشی از بروز حوادث فیزیکی ناگهانی و پیش‌بینی نشده را که در هنگام اجرای عملیات ساخت و نصب طرحهای گوناگون تحت پوشش قرار می‌دهد. از پوشش‌های این بیمه‌نامه می‌توان به اشاره کرد. مسئولیت بیمه‌گر حتی اگر تاریخ دیگری در جدول مشخصات ثبت شده باشد، بعد از شروع کار یا بعد از قرار گرفتن کوارد ذکر شده در محل نصب شروع می‌شود. همچنین به محض تحویل کار، انجام نخستین آزمایش سرد یا آزمایش با بار، حداکثر چهار هفته بعد از شروع آزمایش‌ها تمام می‌شود. البته در صورتی که توافق کتبی دیگری ثبت کننـد، شامل استثنائاتی می‌شود.
انواع بیمهنامههای دوره بهره‌برداری در رشته مهندسی
بیمهنامههای دوره بهره‌برداری انواع مختلفی دارند و هر کدام پوشش‌های مختص به خود را دارد. در ادامه این بیمه‌نامه‌ها را شرح داده‌ایم:
1. بیمه‌نامه سازه‌های تکمیل شده
این بیمه خسارت‌های وارد شـده به انواع سازه‌های ساخته شـده و در حال بهره‌برداری را پوشش می‌دهد. که برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند: جاده، راه‌آهن، فرودگاه، کانال آبیاری و زه‌کشی، پل، تونل، سد، موج‌شکن و اسکله، نیروگاه، پالایشگاه، خطوط لوله آب‌رسانی و فاضلاب، برق و نیز انبارها و معادن. بیمه‌نامه سازه‌های تکمیل شده از انواع بیمه با خطرات معین است و خسارت‌های ناشی از بروز سیل، طغیان آب، طوفان، زلزله، آتش‌سوزی، انفجار، سرما، بهمن، یخ‌بندان، خرابکاری، برخورد وسایل نقلیه زمینی، دریایی یا هوایی، آتش‌فشان، زمین‌لرزه دریایی، نشست، حرکت زمین، صاعقه و برخورد امواج را تحت پوشش قرار می‌دهد.
2. بیمه‌نامه عیوب اساسی و پنهان ساختمان
این بیمه‌نامه خسارت‌های وارد شـده در اثر طراحی غلط، به کارگیری مواد یا مصالح نامرغوب، اجرای نادرست کار ساختمان‌های مسکونی و اداری را در زمان بهره‌برداری برای مدت ده سال بیمه می‌کند. البته این مشکلات باید مربوط به سازه اصلی ساختمان باشد. پوشش این بیمه پس از گواهی پایان کار و به هنگام تحویل واحدهای مسکونی و اداری جهت بهره‌برداری از آن‌ها به شرح زیر آغاز می‌شود:
- سازه‌های ساختمانی شامل: پی، اسکلت، سقف و سفت‌کاری به مدت ده سال
- نمای ساختمان به مدت پنج سال
- تجهیزات و تأسیسات مکانیکی و برقی به مدت سه سال
انبوه‌سازان مسکن و ساختمان نیز می‌توانند از این پوشش بیمه‌ای بهره‌مند شوند.
3. بیمه ماشین‌آلات و تجهیزات پیمانکاران
بیمه‌نامه دوره بهره‌برداری در مهندسی اکثر خسارت‌های فیزیکی که در اثر خطراتی با منشا بیرونی، به ماشین‌آلات و تجهیزات پیمانکاری و کشاورزی وارد می‌شود را تحت پوشش قرار می‌دهد.
4. بیمه‌نامه شکست ماشین آلات
این بیمه‌نامه ماشین‌آلات، تاسیسات نصب شـده و درحال بهره‌برداری را تحت پوشش قرار می‌دهد. کارگاه و کارخانه‌های درحال کار از جمله مواردی هستند که در بیمه‌نامه شکست ماشین‌آلات تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند. بیمه شکست ماشین‌آلات خسارت‌های فیزیکی پیش‌بینی نشده و ناگهانی وارده به انواع ماشین‌آلات را بیمه می‌کند. برخی از این خسارات به شرح زیر است:
- خسارات ناشی از طراحی غلط
- عیب و نقص مربوط به ساخت
- اجرای نادرست کار
- فقدان مهارت
- بی‌دقتی
- نوسان برق
- انفجار فیزیکی و نیروی گریز از مرکز
این بیمه‌نامه همچنین خطرهایی مانند طوفان، سیل، زلزله، طغیان آب، لغزش و رانش زمین را نیز با پرداخت حق بیمه اضافی تحت پوشش قرار می‌دهد. برای آشنایی با این دسته بیمه‌ها، می‌توانید مقاله را به عنوان نمونه مطالعه کنید.
5. بیمه عدم‌النفع ناشی از شکست ماشین‌آلات
این بیمه‌نامه کامل‌کننده بیمه شکست ماشین‌آلات است و اگر در اثر مشکلات ناگهانی به ماشین‌آلات، وقفه‌ای در تولید کارخانه ایجاد کند، زیان ناشی از توقف تولید را پرداخت می‌کند. بدون شک خسارت ناشی از عدم تولید، به طور معمول به مراتب بیشتر از خسارت فیزیکی وارد به ماشین‌آلات خواهد بود. هزینه‌های تحت پوشش این بیمه شامل هزینه‌های جاری، حقوق و دستمزد کارکنان در طول دوره تعطیلی و سود از دست رفته می‌شود.
6. بیمه‌نامه فساد کالا در انبار سردخانه
لازم به ذکر است که پوشش بیمه فساد کالا در انبار سردخانه معمولاً به همراه بیمه شکست به وسیله بیمه‌گزار خریداری می‌شود. این بیمه‌نامه خسارت‌های وارد به کلیه کالاهای قابل نگهداری در سردخانه‌ها مانند: مواد پروتئینی، میوه‌ها، سبزیجات، فرآورده‌های لبنی و نیز مواد شیمیایی و دارویی ناشی از شکست ماشین‌آلات را تحت پوشش قرار می‌دهد.
بیمه فساد کالا در سردخانه خطرات زیر را تحت پوشش قرار می‌دهد:
- پوشش عدم رعایت مسائل فنی
- پوشش شکست مکانیکی یا الکتریکی تمامی تجهیزات در سردخانه
- بیمه فساد کالا نوسان‌های درجه برودت را تحت پوشش قرار می‌دهد.
- در سردخانه‌ها نشت ناگهانی و پیش‌بینی نشده مبردها از مدار تحت پوشش بیمه فساد کالا قرار می‌گیرد.
- پوشش نوسان برق
- پوشش تغییر در هوای سردخانه تحت پوشش بیمه فساد کالا است.
- هرنوع نارسایی در سیستم سرمایش سردخانه تحت پوشش این بیمه قرار می‌گیرد.
7. بیمه‌نامه تجهیزات الکترونیکی
این بیمه خسارت‌های وارد شده به انواع تجهیزات الکترونیکی را تحت پوشش قرار می‌دهد.
خطرات زیر می‌توانند تحت پوشش قرار بگیرند:
- خطرهای ناشی از تمیز کردن دستگاه
- بازدید دستگاه در هنگام کار
- افتادن و برخورد جسم خارجی
- نوسان برق داخل دستگاه
- سرقت
- سقوط
- جابه‌جایی و واژگونی
- آتش‌سوزی
- صاعقه
- انفجار
- زلزله و طوفان
- سیل و آب‌گرفتگی
8. بیمه نامه‌های انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) :
پروژه‌های بزرگ (نفت، گاز و پتروشیمی) كه برای استخراج، اكتشاف، حفاری، پالایش نفت، گاز و پتروشیمی در دریا و خشكی ساخته و اجرا می‌شوند، هم در زمان ساخت و هم در زمان نصب و بهره‌برداری، به عنوان پروژه‌های انرژی تحت پوشش این بیمه‌نامه قرار می‌گیرند. بیمهنامههای انرژی همه پروژه‌های ساحلی و فراساحلی را در خشكی و دریا را تحت پوشش قرار می‌دهند. همان‌طور که می‌دانید این بیمه‌نامه‌ها براساس قوانین استاندارد جهانی تنظیم و صادر می‌شوند. بیمه‌نامه های انرژی پوشش‌هایی متنوع و گسترده دارند. لازم به ذکر است که این بیمه‌نامه‌ها همراه با دوره‌های آزمایش، راه‌اندازی و نگهداری هستند.
چرا باید بیمه انرژی را تهیه کرد؟
نقش بسیار مهم منابع انرژی در پیشرفت جوامع به خصوص در بخش صنعت و اقتصاد موجب شده‌است که افراد و مسئولین از یک بیمه‌نامه معتبر و کاربردی به نام بیمه انرژی برای حفاظت و جبران خسارات احتمالی استفـاده کننـد. از طرف دیگر با توجه به جایگاه اول ایران در برخورداری از ذخایر نفت و گاز در جهان، استفاده از این منابع و حفاظت از آن‌ها دارای اهمیت زیادی است. همچنین جبران هزینه‌های بسیار زیاد در این حوزه از یک طرف، گستردگی و پیچیدگی فعالیت‌های این حوزه و وجود ریسک‌های زیاد و متنوع از طرف دیگر، باعث می‌شود که این صنف نیازمند دریافت پوشش بیمهنامههای مناسب برای جبران خسارت در برابر حوادث مختلف باشند.
بیمه انرژی چه پوشش‌هایی دارد؟
بیمه انرژی خسارت‌های وارد به اموال و تجهیزات بیمه‌گزاران واحدهای در حال بهره‌برداری یا پروژه‌های در حال ساخت را تحت پوشش قرار می‌دهد.
پوشش‌های بیمه انرژی به شرح زیر است:
- پروژه‌های در حال ساخت، عدم النفع ناشی از توقف تولید
- ماشین آلات مورد استفاده پیمانکاران
- خسارت وارده به اشخاص ثالث
- حمل و جابه‌جایی تجهیزات
- خسارت‌های وارد شده به چاه‌های نفتی و گازی در مراحل مختلف حفاری و بهره‌برداری در مناطق خشکی یا دریایی
پوشش‌های بیمه‌ی انرژی نفت، گاز و پتروشیمی
بیمه انرژی در بخش نفت، گاز و پتروشیمی دارای دو بیمه‌نامه بخش ساحلی و بخش فراساحلی است که در ادامه هر کدام را توضیح می‌دهیم.
1. بیمهنامههای بخش ساحلی (onshore):
- پوشش‌های مربوط به اکتشاف و استخراج نفت و گاز که شامل چاه‌ها، تاسیسات، عملیات و دستگاه‌های حفاری می‌شود.
- پوشش توسعه پالایشگاه‌ها
- پوشش تاسیسات پتروشیمی در حال بهره‌برداری
- پوشش‌هایی برای ساخت و نصب تاسیسات نفت، گاز و پتروشیمی
- پوشش‌های برای کارخانه‌های تولید روغن موتور
- پوشش مخازن نفت
- پوشش همه خطوط لوله در خشکی
2. بیمهنامههای بخش فراساحلی (offshore):
- عملیات‌های مربوط به اکتشاف و استخراج نفت و گاز(شامل چاه‌ها، تاسیسات، عملیات و دستگاه‌های حفاری دریایی)
- ساخت سکوهای حفاری دریایی
- بارگذاری جکت‌ها
- بارگذاری Deckها روی Barge
- حمل و استقرار جکت‌ها و دک‌ها در محل نصب در دریا جهت ساخت سکوهای حفاری دریایی
- بازسازی سکوهای حفاری دریایی
- سکوهای حفاری دریایی در حال بهره‌برداری
- لوله‌گذاری در دریا و خطوط لوله در حال بهره‌برداری در دریا
- تمامی مواردی که با عملیات اکتشاف و استخراج نفت و گاز در ارتباط هستند.