آرماتورها باید با دقت و به طور دقیق ، منطبق با شرایط نقشه ها ، جداول و جزئیات کار گذاشته شوند. اغلب لازم است که بر روی نقشه های مهندس سازه کارهای معینی انجام بگیرد تا با جزئیات استاندارد خاص و توضیحات مطابقت کند . طراح جزئیات ، کلیه دستور کارهایی که در این جزئیات وتوضحات وجود دارد را در نقشه کارگذاری آرماتورها پیاده می کند، این نقشه ها باید اقلام گوناگون آرماتور را به وضوح مشخص نمایند.به عنوان مثال باید نشان دهند که آرماتور بالایی است یا پایینی یا دور آرماتورهای دیگر قلاب می شود ، همچنین باید نشان دهند که آرماتورها در کدام سمت یا نمای عضو سازه باید کار گذاشته شوند . آرماتورها باید طبق پلان در اطراف پوشن ها ، مغزیها ،سوراخها و بازشوها قرار بگیرند .
سرکارگر آرماتوربندی و بازرس باید نقشه های مهندسی را کاملا بررسی کنند تا مطمئن شوند طراح جزئیات ، توضیحات خاص و جزئیات نقشه های مهندسی را در نقشه کارگذاری در نظر گرفته است.
قبل از شروع کار سرکـارگر آرمـاتوربـندی این نکات را با بازرس و مـهندس تبـادل نظر مـی کند تا خاطرجمع گردد که درک روشنی از شرایط کار دارد. مهندس ناظر کلیه کارهای آرماتوربندی را طبق نقشه ها و جزئیات قبل از بتن ریزی کاملا بازدید نموده و در صورتی که نواقصی وجود داشته باشد به مسئول آرماتوربندی یا پیمانکار گزارش می دهند تا نواقص درست شوند.
گاهی اوقات نیز مهندس ناظر وظیفه بازدید از آرمارتوربندیها را به تکنسین ناظر واگذاری می کند.
پوشش بتنی یا حفاظت Concrete cover or protection
جاگیری دقیق آرماتورها در بتن بسیار مهم است. مهندس با رعایت کامل آیین نامه ساختمانی
Building code مقدار حفاظت را برای هر قسمت از کار تعیین می نماید و در این کار خطـرات آتـش سوزی ، احتمـال خوردگی corrosion و هوازدگـی را نیز در نـظر می گیرد. در جاهایی که مشخص نشده باشد، حداقل پوششهای استاندارد (از بیرون آرماتور تاسطح بیرونی بتن ) که در زیر می آید،باید رعایت شوند.
- در قسمتهایی که بتن ریزی روی خاک ، روی کف های پی یا قطعات سازه ای اصلی صورت می گیرد یا قسمتهایی که بتن روی آستر ریخته می شود ، پوشـش بتنی 5/7 سانتی متر در اضلاع لازم است .(fig .1)
- هر جا که سطوح بتنی بعد از جابه جایی قالبها در معرض هوا قرار دارند یا در تماس با خاک می باشند ، برای آرماتورهای بزرگتراز شماره 5 ، پوشش بتنی 5 سانتی متر و برای آرماتورهای شماره 5 یا کوچکتر از آن پوشش بتنی 4 سانتی متر لازم است .(fig.2)
- پوشش بتنی لازم برای روی مارپیچها و خاموتهای ستونها 4 سانتی متر می باشد.(fig.3)
- در تیرها و تیرهای اصلی پوشش بتنی لازم برای نزدیکترین آرماتور- سطح بالا و پایین و اطراف 4 سانتی متر می باشد. (fig.4)
- در جاهایی که سطوح بتنی مستقیما در معرض هوا نیستند و در مقابل زمین قرار نمی گیرند، پوشش بتنی آرماتور های بالا، پایین و اضلاع تیرچه ها و آرماتور های بالا و پایین دال ها، برای آرماتور های شماره 11 و کوچکتر، 2 سانتی متر و برای آرماتور های شماره 14 و 18 نیز 4 سانتی متر می باشد. (fig .4,5)
برای نما های دیوار هایی که مستقیما در معرض هوا یا تماس با زمین نیستند، پوشش بتنی 2 سانتی متر برای آرماتور های شماره 11 و کوچکتر و 4 سانتی متر برای آرماتور های شماره 14 و 18 لازم است. (fig.2)
حدود مجاز در فاصله گذاری آرماتور ها در دیوار ها و دال های تو پر
در خطوط طولی دال یا دیوار ها لازم نیست که فاصله گذاری ها دقیقا طبق نقشه انجام بگیرد. معمولا شیوه کار بدین ترتیب است که تعداد آرماتور های تعیین شده برای هر طول معین یا پانل را در حدود فاصله گذاری لازم قرار دهند، اما اندازه گیری دقیق فاصله گذاری ضرورتی ندارد .
بدین ترتیب چنانچه در نقشه های آرماتور گذاری 11 آرماتور تعیین شده باشد که در فاصله 15 سانتی متر از یکدیگر مرکز به مرکز قرار گیرند (10 فاصله در 15 سانتی متر برابر 150 سانتی متر است) آرماتور ها باید سراسر این فاصله 150 سانتی متری در حدود 15 سانتی متر فاصله گذاری شوند . و در صورت لزوم می توان چند آرماتور را اندکی جا به جا نمود تا از قرار گرفتن آن ها روی سوراخ ها و امثال آن جلوگیری شود.
البته هیچ فاصله ای بین آرماتور ها نباید بیشتر از سه برابر ضخامت دال یا دیوار باشد . برش آرماتور ها به منظور بر طرف کردن موانع نباید بدون موافقت و تایید مهندس انجام بگیرد.
تا زمانی که مجموع تعداد آرماتور های تعیین شده حفظ گردد، حد مجاز مناسب در فاصله گذاری آرماتور های تکی برابر 5/2 سانتیمتر است ، بجز جاهایی که سوراخ ، مغزی، اقلام و توکار و غیره وجود داشته باشد که ممکن است سبب شود برخی آرماتورها جابه جایی اضافی لازم داشته باشند.
فاصله گذاری عرضی آرماتورها در تیرچه ها ، تیرها و تیرهای اصلی
مهندس در نظر می گیرد که این گونه فاصله گذاریها می توانند حفظ گردند و لازم است که آرماتورها روی یکدیگر در لایه های چندتایی قرار گیرند. برای اینکه آرماتورهای طولی به طور مستقیم و موازی و به فاصله مناسب از هم قرار بگیرند لازم است تکیه گاها ، خاموتها و کلاف ها به قدر کافی با سیم آرماتور گره زده شوند.
حدود مجاز در ارتفاع آرماتورهای فوقانی
ازآنجایی که معمولا آرماتورهای فوقانی محکم بسته نمی شوند، لازم است برای نگه داشتن آن ها در موقعیت مناسب دقت کافی به عمل آید. تغییر درارتفاع آرماتورهای فوقانی سبب تغییر در مقاومت تیر می شود، بنابراین باید کوشید تغییرات فوق در حوزه حدود مجاز تعیین شده قرار گیرند.
قدر مسلم همیشه در عمل این امکان وجود ندارد که آرماتورهای فوقانی تا حد مجاز 6 میلیمتر قرار داده شوند. در چنین حالتهایی ، برای مهندس ساده تر است که آرماتورها را تغییر محل دهد تا اینکه تجهیزات مکانیکی را جابه جا نماید. هر گاه نتوان آرماتورهای فوقانی را در حدود مجاز تعیین شده قرار داد سر کار آرماتوربندی باید به مهندس اطلاع دهد .
چنانچه قابل اصلاح نباشد مهندس مجبور است که آرماتورها را تغییر دهد ، و در صورت لزوم دستور افزایش شماره یا تعداد آرماتورها را صادر نماید.
حد مجاز در فاصله گذاری خاموت ها
خاموت ها طبق آنچه در نقشه های آرماتورگذاری تعیین شده است، توسط آرماتوربند فاصله گذاری می شوند. در هر فاصله خاموت، تغییر تا 5/2 سانتیمتر مجاز است، اما باید در فاصله بعدی یا دو تای بعدی به طریقی جبران شوند که خاموت های آخری در هر گروه در فاصله تعیین شده قرار بگیرند و تغییر محل در هر جهت از حالت پیش بینی شده بیشتر از 5/2 سانتیمتر نباشد.
حمل ونقل سیم گره زدن آرماتور: هر چند روال کار در جاهای مختلف متفاوت است، اما در اکثر نقاط سیم گره آرماتور در حلقه های 5/1 تا 2 کیلوگرم موجود می باشد. حلقه های سیم و معمولا به دور سیم نگه دارنده یا قرقره خاصی که برای این منظور طرح شده است پیچیده می شوند. به منظور دسترسی و استفاده آسان، این قرقره ها معمولا از کمربند آرماتوربند آویزان می شوند.
اندازه سیم گره size of tie wire : معمولا برای گره زدن آرماتور از سیم سیاه نرم شماره 16 یا 5/16 استفاده می شود. البته گاهی اوقات سیم های سنگین تری نیز به کار برده می شود.
برای نگه داشتن آرماتورهای افقی در وضعیت مناسب از سیم های شماره 14 یا 15 (یا شماره 16 و 5/16دولا) برای گره زدن آرماتورها در صندوقه های مسلح سنگین یا دیوار ها استفاده می شود.
انواع گره ها Types of ties : گره های مختلفی در آرماتوربندی به کار می رود. بسیاری از گره ها روی قالب بندی های صاف و افقی مثل دال های سقف زده می شوند. در زیر چند نمونه از معمول ترین روش های گره زدن اشاره می شود.
سپس انتهای سیم ها با انبردست تابیده شده و محکم می شوند. آن گاه دو سر اضافی سیم ها با انبردست بریده شده و گره با یک فشار ساده تخت می شود، تا بدین ترتیب از گیر کردن به لباس افراد جلوگیری نموده و همچنین از بر آمدن وسط سطح بالای ممانعت گردد.
از این گره در بستن آرماتورهای صندوقه ها نیز استفاده نی شود که در این موارد سیم شماره 14 یا 15 به کار می رود. برای قوی تر شدن گره می توان به جای استفاده از سیم با قطر بزرگتر، از سیم دولا نیز استفاده نمود که در این صورت به آن گره یک طرفه دولا می گویند.
شکل B – گره پیچ و بست: این گره معمولا برای بستن آرماتورهای دیوار استفاده می شود تا آرماتورها را در جایگاه خود نگه داشته و از جا به جایی آرماتورهای افقی در جریان کارهای سازه یا بتن ریزی جلوگیری کند. برای اجرای گره سیم 5/1 برابردور آرماتور عمودی پیچیده می شود و سپس به طور اریب دور محل تقاطع آرماتور افقی پیچیده می شود بقیه مراحل مانند گره یک طرفه اجرا می گردد.
شکل C – گره زینی: این گره از دو گره فوق پیچیده تر است اما کاربرد آن در بعضی موقعیت ها مناسب است. این گره بخصوص برای گره زدن پی ها یا دیگر شبکه های میلگرد استفاده می شود تا انتهای قلاب دار آرماتورها در وضعیت خودشان باقی بمانند، برای بستن خاموت های ستون به آرماتورهای عمودی نیز از این گره استفاده می شود.
در گره زین سیم ها نخست دور یکی از آرماتورها نیم دور می پیچند و از دو طرف آرماتور عرضی رو در رو عبور می کنند سپس بالا آورده شده و به دور آرماتور اولی پیچیده و سفت می شوند (همانطور که در شکل مشاهده می شود).
شکلD – گره پیچ وزینی: این گره مشابه گره زین است به استثنای آنکه سیم 5/1 برابر اندازه قطر اولین آرماتور پیچیده می شود، پس از آن روش همانطور که برای شکل C توضیح داده شد ادامه می یابد. این نوع گره گاهی اوقات برای اطمینان از شبکه های سنگین آرماتوری که به وسیله جرثقیل برداشته می شوند و برای محفوظ بودن گره های ستون نسبت به آرماتورهای عمودی به کار می روند. جایی که مقدار کرنش در گره ها زیاد است.
شکل E – گره هشتی: ابن گره گاهی اوقات در دیوارها، به جای گره دیوار در شکل B به کار می رود، اما چون وقت بیشتری می گیرد توصیه نمی شود.
به علاوه نوعی گره به نام سر میخی نیز وجود دارد که از آن به عنوان فاصله نگه دار استفاده می شودو آرماتورهای دیوار را از قالب ها دور نگه می دارد. سیم یک بار دور سر میخ پیچیده می شود، سپس دور آرماتوری که از شبکه میلگردی دیوار قراردارد می پیچید و آن گاه با تاب دادن دو سر سیم آرماتور به سر میخ محکم می شود.
ابزار TOOLS
ابزارووسایلی که معمولا آرماتوربند همراه دارد به قرار زیر است:
خط کش تا شو2 متری دستکش چرمی
گچ رنگی علامت گذاری کمربند ایمنی (الزامی است)
چکش میخ کش (اختیاری) متر اندازه گیر فلزی یا پارچه ای- 15 متری
قرقره کلاه ایمنی (الزامی است)
انبر دست
ابزارووسایلی که برای آرماتوربند تهیه می شود به شرح ذیل است:
دستگاه برش پیچ
وسایل جوشکاری با قوس الکتریکی
طناب
کابل یا زنجیر جرثقیل sling
همه ابزار وسایل فوق در شرایط مطلوب کاری باید تمیز، تیز، دقیق، روغن زده وآماده برای استفاده باشند.
برای اینکه آماتورهادر جریان کارهای گروه های مختلف در وضعیت خود باقی بمانند لازم است گره ها بسیار دقیق زده شوند. البته نیازی نیست که آماتورها در هر محل تقاطع گره زده شوند. گره زدن به هیچ وجه مقاومت سازه را افزایش نمی دهد. در بیشتر موارد در هر 3 یا 4 محل تقاطع آماتورها یک گره کافی است. دو سر گره نباید در نمای بتن ظاهر شوند.
زمانی که آماتورهای دال ها در شرف بستن و مونتاژ شدن در محل می باشند، فاصله گذاری گره ها باید به وسیله اندازه های آرماتورها کنترل شود. در این موارد معمولا از گره یک طرفه استفاده می شود. آماتورهای دیوار که در محل بسته می شوند باید به اندازه کافی گره زده شوند تا از جابه جا شدن آماتورها به هنگام بتن ریزی جلوگیری شود. معمولا گره یک طرفه کافی است.
-
-
-
-
-
-
