کلید مینیاتوری چیست؟

مسئله مهمی که امروز زیاد مورد تاکید قرار میگیرد ایمنی برق در ساختمان‌ ها می باشد و برای ایجاد این امنیت به ابزارهای حفاظتی گوناگونی نیاز است. یکی از بهترین و پرکاربردترین ابزار های حفاظتی کلید مینیاتوری می باشد که با تنوع زیاد در خانه‌ ها کارخانه ‌های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه به چیستی کلید مینیاتوری و جوانب مختلف آن می پردازیم با ما همراه باشید.

کلید مینیاتوری چیست؟

 کلید یا فیوز مینیاتوری مخفف عبارت Miniature Circuit Breaker، یک نوع کلید مینیاتوری الکتریکی است که برای حفاظت از مدارهای الکتریکی در برابر بارزایی و شورت به کار برده می شود. این کلید ها در سیستم‌ های توزیع الکتریکی ساختمان‌ها و مناطق مسکونی استفاده می‌ شوند و وظیفه حفاظت از تجهیزات الکتریکی و جلوگیری از خطرات حاصل از افزایش جریان الکتریکی را دارند. عمل کردن کلید مینیاتوری به صورت خودکار است یعنی پس از قطع شدن، مجدد به مدار باز می گردد.MCB  ها به صورت مغناطیسی و حرارتی عمل کرده و غیر قابل تنظیم می باشند. آز آن جایی که این کلید ها به صورت خودکار عمل میکنند و پس از قطع مجدد بعه مدار باز میگردند به آن کلید مینیاتوری (MCB) می گویند.

کلید مینیاتوری ال اس

کلید های مینیاتوری LS دارای انواع گوناگونی من جمله تک فاز، دو فاز و سه فاز می باشد که در یک تقسیم بندی دیگر به انواع یک پل تا چهار پل تقسیم می شود. از پر کاربردترین کلید های مینیاتوری تیپ B، C، D می توان به کلید مینیاتوری برند ال اس اشاره کرد.

مشخصات کلید مینیاتوری

MCB های مورد استفاده در تاسیسات داخلی اغلب دارای قدرت قطع 6kA یا 6000 آمپر هستند. یعنی نباید جریان بیش از حد ناشی از اتصال کوتاه، از 6000 آمپر بالاتر برود. در شرایط صنعتی و ماشین آلات بزرگ، استفاده از کلیدهایی با قدرت قطع 10kA ضرورت دارد. بالاترین ولتاژ کاری خط این کلید‌ها 415V است.

تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری

فیوز و کلید مینیاتوری از وسایل حفاظت الکتریکی به شمار می روند که در ادامه تفاوت های آنان را در جنبه های مختلف بررسی می کنیم:

• به لحاظ عملکرد:

یک فیوز هنگامی که جریان الکتریکی به مقدار بیشتر از حداکثر مجاز آن می ‌رسد، سریعاً سوخته و مدار را قطع می ‌کند. برای استفاده دوباره باید فیوز سوخته را تعویض کنید اماMCB  هنگام بارزایی یا شورت، مدار را سریعاً قطع می ‌کند و مهمترین تفاوت این است که MCB از نظر عملکرد دوباره‌ پذیر است و بعد از حل مشکل، کار خود را از سر می ‌گیرد.

• به لحاظ قابلیت پذیری:

همانطور که گفتیم فیوز بعد از سوختن، باید تعویض شود و قابلیت دوباره ‌پذیری ندارد اما کلید مینیاتوری دارای یک سوئیچ می باشد  که به کاربر این امکان را می‌دهد مدار را پس از قطع، دوباره روشن کند.

• به لحاظ زمان عملکرد:

عملکرد فیوز بسیار سریع است و در زمان کوتاهی به مدار واکنش نشان می ‌دهد اما کلید مینیاتوری ممکن است کمی زمان بیشتری نیاز داشته باشد واکنش نشان دهد.

• به لحاظ قیمت:

فیوز ها معمولاً ارزان ‌تر هستند اما باید هر بار که سوخته‌ اند تعویض شوند اما هزینه بیشتری دارند که دلیل آن قابلیت دوباره‌ پذیری آن است و در بلند مدت می ‌تواند اقتصادی ‌تر باشد.

MCB چگونه کار می کند؟

کلید مینیاتوری با داشتن یک سنسور جریان که درون آن قرار گرفته است، جریان الکتریکی را که از طریق مدار می ‌گذرد، نظارت می‌کند. این کلید برنامه ‌ریزی شده حداکثر جریان مجاز را که مدار می‌ تواند تحمل کند، تعیین می کند. این حداکثر جریان به طور معمول بر روی MCB نوشته شده و بر اساس نیازهای مدار تنظیم می‌شود. در مواقعی که جریان الکتریکی به مقدار بیشتر از حداکثر مجاز می‌ رسد، فیوز به سرعت واکنش نشان داده و در صورت بارزایی یا شورت، سریعاً کل مدار را قطع می ‌کند. بعضی از MCB ها دارای نشانگر حالت هستند که نشان می‌دهند آیا کلید فعال و مدار روشن است یا اینکه قطع شده است. کاربر می‌ تواند کلید مینیاتوی را با خاصیت دوباره‌ پذیری بودن آن بعد از مشکل، کلید را دوباره روشن نماید.

حفاظت ‌های کلید مینیاتوری

کلید مینیاتوری (MCB) از تجهیزات الکتریکی و مدارهای مختلفی حفاظت می ‌کند. این کلید به عنوان یک عنصر حفاظتی در تمامی مدار های الکتریکی استفاده می ‌شود تا از آسیب به تجهیزات و امنیت افراد جلوگیری شود. این حافظت ها به شرح زیر است:

• حفاظت از دستگاه ‌های خانگی مانند یخچال، تلویزیون، کامپیوتر و سایر لوازم الکتریکی خانگی
• حفاظت از تجهیزات آشپزخانه همچون اجاق گاز، فر، ماکروویو و …
• حفاظت از لوازم نور پردازی مانند چراغ‌ها، لامپ‌ها و دیگر تجهیزات نور پردازی در ساختمان ‌ها
• حفاظت از سیستم‌ های اداری از جمله کامپیوترها، چاپگرها، ماشین ‌های اداری و تجهیزات الکترونیکی مشابه در محیط‌ های اداری
• حفاظت از تجهیزات الکتریکی صنعتی و ماشین ‌آلات در محیط‌ های صنعتی
• حفاظت از تجهیزات ارتباطی از جمله سوئیچ‌ها، روترها و سایر دستگاه‌ های مرتبط با شبکه
• حفاظت از سیستم‌ های نورپردازی عمومی مانند روشنایی های عمومی در ساختمان‌ها و فضاهای عمومی
• حفاظت از‌ تجهیزات الکتریکی حساس مانند دستگاه‌ه ای الکترونیکی و کامپیوترها تا تجهیزات معمولی
• حفاظت غیر مستقیم از افراد در محیط‌ های مختلف در زمان بروز بارزایی و شورت

کاربرد کلید مینیاتوری

MCB به دلیل ویژگی ‌های حفاظتی و عملکردی در بسیاری از محیط‌ ها و سیستم‌ های الکتریکی کاربرد دارد. این کلید در سیستم‌های توزیع الکتریکی ساختمان ‌ها و مدار های خانگی، اداری و صنعتی در ساختمان‌ ها کاربرد دارد. کلید مینیاتوری به عنوان حافظه ‌های حفاظت در صنعت الکتریکی یک عنصر حیاتی در سیستم‌ های توزیع برق صنعتی و ماشین‌های الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حفاظت از ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و کارخانجات نیز به کار می روند تا در مواقع بارزایی یا شورت، مدارها به سرعت قطع گردند. از کاربرد های دیگر این کلید می توان به استفاده در سیستم ‌های روشنایی عمومی در ساختمان‌ ها و جهت حفاظت از سیستم ‌های نورپردازی عمومی و همچنین  چراغ‌ های خروج اضطراری اشاره کرد. کاربرد های دیگر MCB به شرح زیر است:

• استفاده در محیط‌ های اداری به عنوان حافظه ‌های حفاظتی در سیستم‌های توزیع برق اداری و تجهیزات الکترونیکی
• استفاده در سیستم‌ های ارتباطی و شبکه‌ های الکتریکی جهت حفاظت از تجهیزات ارتباطی مانند سوئیچ ‌ها و روتر ها
• استفاده در سیستم‌ های توزیع برق منازل و حفاظت از دستگاه ‌های خانگی
• کاربرد در تجهیزات نظامی نیز برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در سیستم‌ های نظامی و ارتباطات نظامی

انتخاب کلید مینیاتوری مناسب

برای انتخاب فیوز یا کلید مینیاتوری مناسب با توجه به نیازهای مصرفی باید به نکات زیر توجه کنید:

• تیپ کلید های مینیاتوری
• کلاس حرارتی
• جریان مجاز فیوز
• ولتاژ نامی
• قدرت قطع
• توان مصرفی
• ولتاژ کاری
• نحوه ی سیم کشی
• خاصیت اهمی و سلفی-خازنی
• جریان نامی
• تیپ و تعداد پل

شما باید مقدار جریان مورد نیاز بار های مختلف در سیستم الکتریکی را بشناسید تا MCB مورد نظر خود را با توان نامی مناسب را انتخاب کنید (توان نامی به واحد آمپر است). اطمینان حاصل کنید که ولتاژ نامی کلید مینیاتوری با ولتاژ سیستم الکتریکی شما همخوانی و تطابق داشته باشد.دارد. بسته به نوع بار ها و نیاز های حفاظت، نوع قطع کلید را انتخاب کنید به عنوان مثال MCBهای C قابل استفاده برای بارهای معمولی هستند، در حالی که MCB های D برای بار هایی با جریان شروع بالا مناسب هستند.

انتخاب تعداد پل های کلید نیز بستگی به سیستم الکتریکی شما دارد که برخی از سیستم‌ ها نیاز به کلید ها یک پل دارند و برخی دیگر نیاز به دو یا سه پل دارند. ویژگی دیگری که باید در نظر بگیرید این است که برخی از این کلید ها قابلیت قطع فوری را دارند که می‌ تواند در مواقع اضطراری مفید باشد. اطمینان حاصل کنید که کلید انتخابی شما به استاندارد ها و مقررات مربوطه تطابق دارد و گواهی ‌نامه ‌های لازم را دارا می باشد.

در پایان

در این مقاله متوجه شدیم که کلید مینیاتوری در انواع مدارها برای تشخیص جریان‌ های نشتی و جلوگیری از بروز حوادث ناگهانی مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به طول عمر بالایی که  MCBدارد شما می توانید با استفاده از آن از مشکلات تعمیر و تعویض فیوز ها جلوگیری کرده دیگر دردسر تعمیر و تعویض فیوز ها را نخواهید داشت زیرا با قطع اتصال کوتاه مانند فیوزها آسیب نمی بینند.